بررسی انواع بندسارهای سنتی شمال شرق ایران

ایرانیان از گذشته های دور اقدام به مدیریت بارش ها و رواناب های حاصل از آنها نموده اند. از جمله ی این اقدامات می توان بهاحداث انواع قنوات، بندسارها، یخدان ها و آب انبارها و در نواحی مرکزی، شرقی و بویژه شمال شرقی اشاره نمود. بندسارهایی یکی از قدیمی ترین سازه های جمع آوری سیلاب هستند. هدف از این تحقیق، بررسی انواع بندسارهای سنتی موجود در شمال شرق ایران از نظر محل ساخت، روش آب گیری، روش رسوب گیری و منطقه کشت است. نتایج این بررسی باعث جمع بندی انواع بندسارهای سنتی در این مناطق شد. این نتایج نشان داد بندسارها را می توان به دو گروه اصلی شامل بندسارهای کوهستانی و بندسارهای دشتی تقسیم نمود. هریک از این بندسارها با توجه به نحوه آب گیری به دو گروه داخل آبراهه و خارج آبراهه قابل تقسیم هستند. کار رسوب گیری در بندسارها به طور معمول در مخزن اصلی بند انجام می گیرد. در نوع پیشرفته بندسار، کانال های رسوب گیر برای این منظور احداث شده است منطقه کشت در اکثر موارد همان مخزن اصلی دخیره آب و رسوب است که پس از خشک شدن تحت کشت قرار می گیرند. از مهم ترین نکات فنی بندسارهای از نع آب گیری خارج آبراهه، توانایی کنترل و تنظیم جریان ورودی به بندسار از طریق تنظیم دهانه کانال آب گیری است.

کلیدواژه ها:

آب گیری ، آبیاری سیلابی ، بندسار ، کانال رسوب گیر