جایگاه محیط زیست در برنامههای پنجساله توسعه، ازمنظر هفت عنوان منتخب

پس از تصویب اصل (۵۰) قانون اساسی، قوانین و مقررات زیستمحیطی همچون سایر قوانین و موضوعات مهم به تبصرهها و مواد قانونی برنامههای پنجساله توسعه کشور، اضافه شد. رسمیت یافتن این موضوع در قانون اساسی کشور اگرچه نقطه عطفی در تاریخ محیط زیست کشورمان بهشمار میآمد، ولی عملکرد مطلوبی را در عرصه اجرا و پیامدهای زیستمحیطی به دنبال نداشت. لذا در این مقاله برآن شدیم تا با مروری بر برنامههای توسعه کشور، ارزیابی از روند شکلگیری و تکامل این قوانین، بهعنوان اصلیترین سند بالادستی در تدوین راهبردهای پنجساله توسعه کشور داشته باشیم. در این مقاله پس از ذکر مقدمهای کوتاه درخصوص محیط زیست، ابتدا به جایگاه کشورمان ازمنظر چند شاخص منتخب اشاره میکنیم. سپس با استفاده از روش دلفی به انتخاب و معرفی هفت موضوع اصلی که عموما از چالشهای هر نظام برنامهریزی درخصوص مسائل زیستمحیطی محسوب میشود اشاره کرده و سپس با کندوکاو در برنامههای توسعه پنجساله، جایگاه این موضوعات را در چهار برنامه اول توسعه، از نظر چگونگی توجه و اعمال در برنامه، دنبال خواهیم کرد. سپس به شکل جداگانه چگونگی پرداخت این عناوین را در برنامه پنجم مورد ارزیابی قرار خواهیم داد. در انتها نیز، ضمن بیان نقاط قوت و ضعف، فرصتها و تهدیدهای برنامه پنجم، به ارائه راهکارهایی جهت بهبود ضعفهای موجود، بقای نقاط قوت، استفاده از فرصتها و گریز از تهدیدها خواهیم پرداخت.

کلیدواژه ها:

برنامههای پنجساله توسعه کشور ، توسعه پایدار ، محیط زیست ، شاخصهای جهانی عملکرد زیستمحیطی ، چالشهای زیستمحیطی