مقایسه مدلهای خطی و غیرخطی سریزمانی در پیشبینی جریان رودخانه (مطالعه موردی: رودخانه باراندوزچای ارومیه)
محل انتشار: فصلنامه علوم و مهندسی آبیاری، دوره: 37، شماره: 1
سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 249
فایل این مقاله در 13 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JISE-37-1_009
تاریخ نمایه سازی: 8 اردیبهشت 1400
چکیده مقاله:
پیشبینی دقیق جریان رودخانه با استفاده از مدلهای رایج سریهای زمانی، فیزیکی- مفهومی و رگرسیونی در مدیریت علمی منابع آبهای سطحی اهمیت بهسزایی دارد. در این مطالعه دبی جریان روزانه و ماهانه رودخانه باراندوزچای ارومیه در دوره آماری ۸۸-۱۳۵۲، با استفاده از مدلهای سریزمانی خطی آرما[۱] و غیرخطی دوخطی مدلسازی شد. برای بررسی ایستایی سریهای جریان از آزمون ADF استفاده گردید. نتایج آین آزمون نشان داد که با حذف عوامل ناایستایی، سریهای جریان رودخانه ایستا میشوند. برای بررسی شدت غیر خطی بودن سریهای ماهانه و روزانه جریان از آزمون BDS استفاده شد. نتایج نشان داد که سری ماهانه جریان، خاصیت غیرخطی خفیفی دارد اما سری روزانه جریان به شدت غیر خطی میباشد. مدلهای AR(۸) و BL(۸,۰,۱,۱) مدلهای منتخب جریان ماهانه بوده که ضریب همبستگی و جذر میانگین مربعات خطا در مدل خطی به ترتیب ۹۰۶/۰ و ۸۹۲/۲ مترمکعب در ثانیه و برای مدل غیرخطی ۹۳۰/۰ و ۴۳۶/۲ متر مکعب در ثانیه محاسبه گردیدند. برای جریان روزانه، مدل خطی AR(۲۵) و مدل غیرخطی BL(۲۵,۰,۱,۱) انتخاب گردید که ضریب همبستگی و جذر میانگین مربعات خطا در مدل خطی به ترتیب برابر ۸۷۳/۰ و ۱۱۶/۴ متر مکعب در ثانیه و برای مدل غیرخطی معادل ۹۲۳/۰ و ۰۸۵/۳ متر مکعب در ثانیه به دست آمد. طبق نتایج حاصله، استفاده از مدل دوخطی در مقیاس روزانه سبب کاهش مقدار خطا به میزان ۳۳ درصد شد و ضریب همبستگی را ۷/۵ درصد افزایش داد. افزایش دقت مدل دوخطی در مقایسه با مدل خطی به دلیل خاصیت غیرخطی شدید مقیاس روزانه میباشد.
نویسندگان
فرشاد احمدی
دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب دانشگاه تبریز
یعقوب دین پژوه
دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز
احمد فاخری فرد
استادگروه مهندسی آب دانشگاه تبریز
کیوان خلیلی
استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه