روند وردایی بسامد رخداد بارشهای سنگین در ایران زمین

پایش زمانی بسامد رخدادهای فرین بزرگ بارش با بهره­گیری از دنباله­ توزیع فراوانی­ها بر روی یک نقطه و مکان از جمله نمایه­های واکاوی تغییر اقلیم در آن مکان به شمار می­رود. بزرگی گستره­ پیامدهای وردایی در ویژگیهای نمایه­ یاد شده بسیار فراگیرتر از تغییرات در میانگین بارش است. در این پژوهش داده­های میان­یابی شده­ی بارش پایگاه داده­ اسفزاری[i]  طی بازه­ی زمانی ۱/۱/۱۳۴۰ تا ۱۱/۱۰/۱۳۸۳ به مدت ۱۵۹۹۲ روز بر روی یاخته­های ۱۵۱۵ کیلومتر به کار گرفته شد. یک پایگاه داده­­ گاه­جای در ابعاد ۷۱۸۷۱۵۹۹۲ ایجاد شد که بر روی سطرها زمان(روز) و بر روی ستونها مکان(یاخته­ها) قرار داشتند. برای هر روز تقویمی از سال، صدک ۹۰، ۹۵ و ۹۹ام بارش برای هر کدام از یاخته­ها جداگانه حساب شد. طی دوره آماری مورد مطالعه روزی که بارش بر روی یاخته­ مورد نظر برابر یا بیشتر از صدک­های محاسبه شده بود، به عنوان روز همراه با بارش سنگین در نظر گرفته شد. بسامد ماهانه­ و سالانه­ برای هر یاخته جداگانه شمارش شد. به کمک روش ناپارامتریک من­کندال روند بسامد رخداد بارشهای سنگین در سطح اطمینان ۹۵ درصد آزمون شد. یافته­ها نشان داد که بسامد رخداد بارشهای سنگین بر روی ایران زمین روند معناداری در سطح اطمینان ۹۵ درصد از خود نشان می­دهند. در ماه شهریور گستره روند منفی در ایران زمین به اوج خود می­رسد. در تیرماه روند رخداد بارشهای سنگین در نیمه شمالی کشور روبه افزایش است. در ماههای آذر و اسفند بسامد رخداد بارشهای سنگین در نیمه غربی و جنوب­غرب کشور افزایش یافته است.  

کلیدواژه ها:

روند ، میانیابی ، بارش سنگین ، ایران