بررسی بهره وری آب گندم در روش آبیاری قطرهای تیپ (مطالعه موردی مشهد و تربت حیدریه)

کم آبی در ایران یک واقعیت اقلیمی است و با توجه به روند روزافزون نیاز بخشهای مختلف به آب، مشکل کمبود آب در سالهای آینده حادتر خواهد شد. در سالهای اخیر به علت کمبود آب، اهمیت پژوهش در زمینه آبیاری گندم به روش آبیاری قطرهای (نوار تیپ) افزایش یافته است. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر فاصله بین نوارها و مقدار آب آبیاری بر بهرهوری آب گندم در روش آبیاری قطرهای تیپ، در دو مزرعه واقع در مناطق مشهد (MHD ) و تربت حیدریه-جلگه رخ (RKH) با بافت خاک به ترتیب لوم و لوم رسی، در سال زراعی ۹۵-۹۶ انجام شد. طرح آماری بلوک های کامل تصادفی (فاکتوریل) شامل سه تیمار فاصله نوار تیپ (D۱: فاصله نوارهای ۵۰ سانتی متری، D۲: فاصله نوارهای ۷۵ سانتی متری و D۳: فاصله نوارهای ۱۰۰ سانتی متری)، و مقدار آب آبیاری نیز در سه تیمار (W۱: ۱۰۰ درصد، W۲: ۷۵ درصد و W۳: ۵۰ درصد نیاز آب آبیاری) بود. نتایج نشان داد که تیمار مقدار آب آبیاری بر مقدار عملکرد دانه در هر دو منطقه اجرای طرح اثر معنی داری داشت و بیشترین مقدار عملکرد از تیمار W۱ به میزان ۷۵۳۷ و ۵۳۴۲ کیلوگرم بر متر مکعب به ترتیب در دو منطقه مشهد و تربت حیدریه بدست آمد. فاصله نوار آبیاری نیز بر عملکرد دانه در هردو منطقه اجرای طرح بطور معنی دار موثر شد و بیشترین عملکرد از تیمار D۱ بدست آمد (۷۲۶۷ و ۵۹۲۰ کیلوگرم در هکتار به ترتیب در مشهد و تربت حیدریه) . اثر متقابل مقدار آب و فاصله نوار (WD) بر بهره وری آب در منطقه مشهد غیر معنی دار شد اما در منطقه تربت حیدریه معنی دار شد. اثر متقابل نشان داد که بهترین بهره وری آب (۱.۷۲ و ۱.۵۲ کیلوگرم بر متر مکعب به ترتیب در مشهد و تربت حیدریه) در تیمار W۳D۱ (فاصله نوار ۵۰ سانتیمتر آبیاری ۵۰ درصد) بدست آمد. تیمار W۱D۱ (فاصله نوار ۵۰ سانیتمتر و آبیاری ۱۰۰ درصد) اگرچه بیشترین عملکرد را داشت (۸۱۶۷ و۶۱۰۴ گیلوگرم بر هکتار به ترتیب در دو منطقه) اما از لحاظ بهره وری با تیمار W۲D۲ و تیمار W۳D۳ در گروه آماری c قرار گرفت.

کلیدواژه ها:

آب مصرفی ، آبیاری قطره ای ، عملکرد ، فاصله نوار