شناسایی ویژگی های کتاب درسی دانشگاهی به منظور طراحی الگو با رویکردکیفی فراترکیب

ضرورت شناسایی ویژگی های کتاب درسی دانشگاهی و در دسترس نبودن معیارهای صریح تدوین کتاب های درسی دانشگاهی سبب شد پژوهشی با هدف شناسایی ویژگی های کتاب درسی به منظورتدوین الگویی با رویکرد کیفی فراترکیب انجام گیرد. روش پژوهش به کارگیری از رویکرد کیفی و ابزار فراترکیب از الگوی هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو (۱۹۸۶) است؛ نیز صرفا مقالاتی بررسی شده اند که در مجلات علمی پژوهشی و کنفرانس ها بین المللی داخلی (سال های ۱۳۸۰۱۳۹۹) و خارجی (۱۹۸۹۲۰۲۰) در حوزه کتاب درسی دانشگاهی نگاشته شده اند. جامعه مورد مطالعه ۱۵۰ منبع (مقاله، کتاب و پایان نامه) است که با توجه به معیار مرتبط بودن، ۵۶ منبع به صورت هدفمند متوالی تا رسیدن به اشباع اطلاعات انتخاب شد. برای کنترل کیفیت روش فراترکیب کیفی از مقیاس شاخص کاپا و از نرم افزار Maxqda به منظور کد گذاری استفاده شد. براساس نتیجه آزمون کاپای کوهن، مقدار شاخص برابر با ۶۶۳۸/۰ محاسبه شد که در سطح توافق معتبر قرار گرفته است. همچنین، مدل ارائه شده از دو سطح کیفیتی ۴ مفهوم (ظاهری، ساختاری، محتوایی و نگارشی) و عملکردی که خود از مولفه های مهم به شمار می رود؛ ۸ مفهوم (اطلاعاتی، تحول گرا، نظامند، نظارتی، خودآموزی، آموزشی، یکپارچه سازی و هماهنگی) تشکیل شده است. بدین ترتیب، مقوله ها و مفاهیم کتاب درسی بررسی گردید و الگوی کتاب درسی دانشگاهی تدوین شد. الگوی پژوهش حاضر به جهت ادغام بیشتر ویژگی های کتاب درسی و طراحی کاملا مشخص و رفع نواقص الگوهای قبلی متمایز از الگوهای دیگر است. الگوی نوین طراحی کتاب درسی استادان، دانشجویان و مولفان را در جهت انتخاب، مطالعه و تالیف کتب درسی کمک می کند. 

کلیدواژه ها:

کتاب درسی دانشگاهی ، فراترکیب ، الگو ، و رویکرد کیفی