بررسی تاثیر روشهای مختلف خشک کردن (طبیعی، آون و میکروویو) بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)

خشک کردن یکی از مراحل مهم پس از برداشت گیاهان دارویی می باشد که نقش مهمی در کمیت و کیفیت مواد موثره آنها دارد. به منظور بررسی تاثیر روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال ۱۳۸۷ به اجرا درآمد. شش توان مختلف میکروویو شامل ۱۰۰، ۱۸۰، ۳۰۰، ۴۵۰، ۶۰۰ و ۹۰۰ وات، دو دمای مختلف آون شامل ۵۰ و ۷۰ درجه سانتی گراد و روش طبیعی (سایه و آفتاب) در این آزمایش مورد مقایسه قرار گرفتند. در روشهای مختلف، خشک کردن نمونه ها تا زمانی که وزن آنها به محتوای رطوبتی ۱۰/۰ بر پایه وزن خشک (یا ۱۰% بر پایه وزن تر) برسد، ادامه داشت. نتایج نشان دهنده تاثیر معنی دار روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن و میزان اسانس نمونه ها بود. به طوری که کمترین و بیشترین زمان خشک کردن (به ترتیب ۵/۴ دقیقه و ۹۶ ساعت) مربوط به تیمارهای خشک کردن با توان ۹۰۰ وات میکروویو و روش خشک کردن در سایه بود. بالاترین درصد اسانس (۳%) در دمای ۵۰ درجه آون و روش سایه بدست آمد و کمترین میزان (۹/۰%) مربوط به روش آفتاب بود. بنابراین توان های ۱۰۰ و ۳۰۰ وات میکروویو با ۳/۲% اسانس در حد متوسطی قرار داشتند. درصد کارواکرول در تیمارهای خشک کردن با میکروویو بیشتر از روشهای دیگر بود، به طوری که بیشترین میزان (۹/۶۳%) در تیمار خشک کردن با میکروویو با توان ۳۰۰ وات حاصل شد که اختلاف ناچیزی با تیمار توان ۱۸۰ وات داشت. بیشترین میزان گاما-ترپینن (۲/۲۸%) در تیمار خشک کردن در دمای ۷۰ درجه سانتی گراد حاصل شد که اختلاف ناچیزی با تیمار دمای ۵۰ درجه سانتی گراد، توان های ۱۰۰ و ۳۰۰ وات میکروویو داشت. به طور کلی با توجه به نتایج این تحقیق می توان اظهار نمود که خشک کردن گیاه دارویی مرزه با استفاده از توان های پایین میکروویو از این جهت که زمان خشک کردن را کاهش داده و میزان اسانس و اجزای آن را به صورت قابل ملاحظه ای حفظ می کند، جهت خشک کردن این گیاه مطلوب است.

کلیدواژه ها:

Satureja hortensis L ، خشک کردن ، درصد و اجزای اسانس