ارزیابی میزان توجیه پذیری و صدق نظریات اعجاز قرآن در نظریه های کلاسیک معرفت شناسی

اعجاز قرآن به عنوان اساسی­ترین حجت پیامبر خاتم(ص) در اثبات دعوی رسالت و تحدی به آن، از صدر اسلام تاکنون جایگاه مهمی در مباحثات درون دینی و به ویژه منازعات کلامی و تبلیغ دین و خطابه ها داشته است. امروزه با توسعه مباحث معرفت­شناختی، بررسی برون دینی نظریات اعجاز قرآن به­خصوص از طریق نظریه­های کلاسیک معرفت­شناختی اهمیتی مضاعف یافته است. معرفت شناسی به عنوان رویکردی اساسی در فلسفه مدرن به بیان کم و کیف معارف انسانی می­پردازد. در حقیقت بررسی «صدق و توجیه­» نظریات علمی و کم و کیف آن از مهمترین وظایف دانش معرفت­شناسی محسوب می­شود. با توجه به کثرتی که در کیفیت فهم اعجاز قرآن وجود دارد، نگریستن به این نظریات از منظر معرفت شناسی ضرورت پیدا می­کند. در این راستا، ابتدا به بررسی نظریات اعجاز قرآن و بیان مولفه­های اصلی آن­ها می­پردازیم، سپس با بیان اهم مکاتب معرفت­شناختی و ذکر مولفه­های اصلی صدق و توجیه­پذیری نظریات، به امکان صدق و توجیه­پذیری نظریات اعجاز قرآن خواهیم پرداخت. نظریه­های انطباق، کارکردگرایی و انسجام در معرفت، مهمترین نظریاتی محسوب می­شوند که برای بررسی در این مقاله مورد استفاده قرار گرفته­اند. هر سه این نظریات برای ارزیابی صدق کاربرد دارند اما انسجام­گرایی در نظریات توجیه نیز مطرح می­باشد. تدقیق معرفت شناختی در خصوص اعجاز قرآن، از یک طرف پیامدهای معرفتی این دیدگاه را در تفاسیر قرآن روشن خواهد کرد و از سوئی دیگر، نسبت میان معرفت شناسی با مطالعات قرآنی را غنا خواهد بخشید.