اظهار نظر کارشناسی درباره: «طرح تغییر ساعت رسمی کشور»

تغییر ساعت رسمی کشور در فاصله سال های ۱۳۵۰ تا ۱۳۶۰ همه ساله در نیمه نخست هر سال اعمال می شد و دلایل توجیهی اجرای آن عمدتا یکسان شدن ساعات کار ادارات و مراکز دولتی در سراسر کشور عنوان می شد. اما رفته رفته پس از سال های ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۰ دیگر مورد توجه قرار نگرفت و اعمال نگردید. در سال ۱۳۷۰، هیئت وزیران در جلسه مورخ ۲۳/۵/۱۳۷۰ براساس پیشنهاد شماره ۲۲۲۱/د مورخ ۲۲/۴/۱۳۷۰ سازمان امور اداری و استخدامی کشور و به استناد لایحه قانونی یکسان شدن ساعات کار کارمندان و کارگران در سراسر کشور، مصوب ۲۳/۴/۱۳۵۹ همچنین به منظور هماهنگ کردن ساعات رسمی کشور، آن را تصویب کرد و ساعت رسمی کشور هر سال در ساعت (۲۴) روز اول فروردین یک ساعت به جلو کشیده و در ساعت ۲۴ روز ۳۰ ام شهریور به حالت سابق برگردانده می شد. در اواخر سال ۱۳۸۴ دولت وقت براساس مصوبه ای اجرای تغییر ساعت را به مدت یک سال لغو کرد. اما طی زمان اجرا نشدن تغییر ساعت مطالعات و بررسی های کارشناسی و علمی متعدد در پژوهشگاه ها و دانشگاه های مختلف کشور ازجمله مرکز پژوهش ها انجام شد و آثار منفی عدم اجرای تغییر ساعت از دیدگاه های مختلف اعم از مصرف انرژی، فرهنگی، اجتماعی و جغرافیایی مورد بررسی کارشناسی قرار گرفت. درنهایت در جلسه ۳۱/۵/۱۳۸۶ قانون تغییر ساعت رسمی کشور به تصویب رسید. در سال ۱۳۹۷، موضوع بازاندیشی برای عدم اجرای تغییر ساعت (DST)، در برخی کشورهای اتحادیه اروپا نظیر آلمان و فرانسه مطرح شد و دلایل توجیهی آنها اثرگذاری آن بر مکانیسم خواب و نور محیط و بالا رفتن ریسک های تصادفات رانندگی عنوان شد. این درحالی است که این کشورها در سال ۲۰۲۱ نیز تغییر ساعت را همچنان اعمال می کنند. در پاسخ به این موضوع، مطالعه کارشناسی دیگری در مرکز پژوهش ها انجام شد وآثار اجرای قانون تغییر ساعت بر میزان مصرف انرژی و صرفه جویی صورت گرفته مجددا به صورت تخصصی بررسی و ارائه شد. حال با مطرح شدن مجدد این موضوع در طرح با شماره ثبت ۲۹۸، دلایل توجیهی آن، از باب مقایسه تنظیم ساعت رسمی کشور با کشورهایی نظیر آلمان، انگلستان و کشورهای عضو اتحادیه اروپا و کشورهای پیشرفته و یا درحال توسعه مطرح است و این نکته قابل تامل است که باید بررسی شود که با توجه به کدام گزینه موثر اجتماعی به عبارت دیگر، مقایسه منابع انسانی و ظرفیت ها، اوضاع اقتصادی و سیاسی درون مرزی یا برون مرزی، فرایندهای پیش زمینه و یا عوامل رشد و توسعه فرهنگی، کشور ایران را می توان با کشورهایی که ساعات رسمی در آنها تغییر می یابد مقایسه کرد که از آن جهت بتوانیم مکانیسم عمل آنها را بپذیریم. ازسوی دیگر، عمده ترین دلیل مطرح شدن طرح DST یا بهره گیری از روشنایی نور روز که توسط ویلیام ویلت انگلیسی در سال ۱۹۰۷ و بنجامین فرانکلین آمریکایی در سال ۱۹۱۶ طرح شد؛ صرفه جویی مصرف انرژی بوده که در آن زمان صرفه جویی در مصرف شمع و زغال سنگ بیان شده است. بررسی برنامه اجرای تغییر ساعت در کشورهای مختلف نشان داده که کشورهایی نظیر آلمان، فرانسه و اتحادیه اروپا که زمزمه های بازاندیشی برای عدم اجرای DST را داشتند، هم اکنون در سال ۲۰۲۱ همچنان به اعمال آن مبادرت می ورزند.