شبیه سازی تاثیر مدیریت کاربری اراضی بر فرسایش خاک حوزه آبخیز دریاچه ارومیه

پوشش گیاهی نقش مهمی در حفاظت از خاک و مهار فرسایش دارد. با توجه به اهمیت مدیریت آبخیز و نقش کاربری در حفظ پوشش،این تحقیق با استفاده از مدل EPM و به کمک فن­ آوری­ های سنجش از دور و سامانه­ های اطلاعات جغرافیایی به­ منظور تعیین اثر تغییر مدیریت کاربری اراضی بر میزان فرسایش حوزه آبخیز دریاچه ارومیه انجام شد. با استفاده از تصاویر ماهواره­ایETM+ در سال ۲۰۰۲، عملیات صحرایی و نقشه­ های موجود، لایه­ های مورد نیاز مدل تهیه و میزان فرسایش خاک در شرایط فعلی برآورد شد. با اعمال سناریوهای مدیریتی خوب و بد کاربری منطقه از طریق ایجاد تغییرات فرضی در کاربری (کاهش و افزایش امتیاز پوشش گیاهی در گام های پنج تا ۵۰ درصد)، مجددا میزان فرسایش خاک برآورد و اثر تغییرات محاسبه شد. نتایج نشان داد که بیش­ترین میزان فرسایش ویژه به­ ترتیب مربوط به زیر حوضه­ های ۳۰۱۵ و ۳۰۵۴ با مقادیر ۷۶۸ و ۷۴۹ مترمکعب در کیلومتر مربع در سال است که از نظر انجام اقدامات حفاظتی در اولویت هستند. کم­ترین مقادیر در زیرحوضه ­های ۳۰۷۲ و ۳۰۵۶ با شدت ۱۵ و ۲۸۷ مترمکعب در کیلومتر مربع در سال بوده که این مقدار برای کل حوضه ۴۵۴ مترمکعب در کیلومتر مربع در سال است. روند تغییر شدت فرسایش در اثر تغییر کاربری به صورت خطی و مثبت بوده، با افزایش و کاهش به ازای ۵۰ درصد به میانگین امتیاز لایه کاربری، به ترتیب ۸۳/۷ و ۶۴/۶- درصد در فرسایش خاک تغییر ایجاد می­ کند.

کلیدواژه ها:

اولویت حفاظت ، تغییر کاربری ، رسوب ، سناریو ، مدل EPM