از فهم قرآن تا تفسیر آن نگاهی تطبیقی به مبانی آرای محمدحسین طباطبایی و محمد مجتهدشبستری

مواجهه محققانه با چالش ها ی متاثر از نظریه های نو اندیشانه در تفسیر قرآن در دوره معاصر امری مهم و ضروری است. در این مقاله مبانی فهم و تفسیر قرآن از نگاه محمدحسین طباطبایی و محمد مجتهد شبستری، که آنها را به ترتیب نماینده رویکرد سنتی و نواندیشانه به قرآن می توان دانست، توصیف و مقایسه شده است. نتیجه نهایی تحقیق نشانگر آن است که مبانی فهم و تفسیر قرآن در آرای آنها در محور های چهارگانه ی نقش مولف، متن، مفسر و زمینه در فرایند فهم و تفسیر قرآن، دارای ۱۱ وجه اشتراک و ۱۳ وجه اختلاف است و آرای آنها حدود ۴۵ درصد اشتراک و ۵۵ درصد اختلاف دارند. اهم اشتراک آرای آنها در «نقش قصدیت و تعین بخشی معنای الفاظ از سوی مولف»، «پیوند های معنایی و فهم پذیری قرآن»،  «ضرورت استنطاق متن»، و «نقش سیاق و فضای نزول در فهم قرآن» است. همچنین آنها در «متافیزیکی یا بشری بودن زبان قرآن»، «ثبات معنای متن یا قرائت پذیری آن»، «بررسی سمانتیکی یا هرمنوتیکی قرآن برای کشف مراد مولف»، «نقش دور هرمنوتیکی» و «نقش استنطاق، پیش دانسته ها، علاقه و انتظارات مفسر در فرایند فهم و تفسیر قرآن» اختلاف نظر دارند.

کلیدواژه ها:

فهم و تفسیر قرآن ، مبانی فهم و تفسیر ، طباطبایی ، مجتهد شبستری