انتخاب بهترین مدل تجربی برآورد تبخیر و محاسبه حجم تبخیر سالانه سد زاینده رود

تبخیر یکی از عوامل مهم در تلفات آب محسوب میشود. در کشور ایران سالیانه حدود ۷۰ درصد از نزولات جوی دریافت شده، در اثر تبخیر، از دسترس خارج میشود. در این پژوهش با استفاده از برخی مدل های تجربی در برآورد تبخیر از سطوح آزاد، میزان تبخیر از دریاچه سد زاینده رود محاسبه و با اعداد به دست آمده از تشت تبخیر مقایسه و میزان تقریبی حجم تبخیر سالیانه نیز محاسبه شد. مدلهایی که مورد استفاده قرار گرفت، ایوانف، مایر، شاهتین، هنفر، سازمان عمران آمریکا، مارسیانو، دی بروین و لیناکر بودند. با استفاده از پارامترهای آماری مشخص شد که روش ایوانف بیشترین مطابقت را با محاسبه تبخیر به روش تشت دارا می باشد. بعد از ایوانف رابطه مایر بهترین مدل بود. همچنین از بین مدل های بررسی شده رابطه دیبروین، برآورد تبخیر بیشتری نسبت به تشت داشت. حجم تبخیر سالیانه از دریاچه پشت سد نیز حدود ۶۰ میلیون متر مکعب در سال برای شرایطی که مخزن نیمه پر است تخمین زده شد. در نهایت با بررسی روند تبخیر در طی دوره آماری مشخص شد که نرخ رشد این پدیده مثبت است و در طی سالهای آتی با افزایش آن مواجه خواهیم بود. بدین ترتیب می توان با تخمین نسبتا دقیق تبخیر در مناطق نزدیک و شبیه به مشخصات جغرافیایی سد زاینده رود که امکان استفاده از تشت تبخیر نمی باشد و یا حتی برای سد در مواقعی که استفاده از تشت به هر دلیلی امکان پذیر نیست، از تلفات تبخیر مطلع، و نسبت به برنامه ریزی و مدیریت کارآمد منابع آب با استفاده از روش های کاهنده تبخیر اقدام نمود.

کلیدواژه ها:

مدل های تجربی ، برآورد تبخیر ، سد زاینده رود ، حجم تبخیر سالانه ، ایوانف ، تشت تبخیر