بررسی کارایی رینگ مضاعف در خاک های آبرفتی مناطق خشک و نیمه خشک، مطالعه موردی بندهای تغذیه ای حوزه آبخیز ندوشن

نفوذ آب در خاک، فرآیند اولیه ورود آب از سطح خاک به داخل ناحیه غیراشباع خاک در نظر گرفته می شود. این فرآیند نقشی بسیار مهم در چرخه آبی طبیعت ایفا مینماید. نفوذ آب به خاک جزو مهمترین فرایندهای طبیعی است، چرا که تغذیه آبخوان ها نتیجه این فرآیند می باشد. از سوی دیگر اندازه گیری نفوذ بسیار حائز اهمیت می باشد، زیرا آگاهی از میزان تغذیه و یا توانایی زمین در نفوذ دادن آب می تواند در مدیریت منابع آب به بشریت کمک کند. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف بررسی کارایی رینگ مضاعف در خاک های آبرفتی و ریزدانه و کاهش اختلافات مربوط به اطلاعات نفوذ در این نوع خاکها انجام شد و از میزان تبخیر و افت سطح آب در دریاچه بندهای آبخیزداری برای بررسی کارایی روش مذکور استفاده گردید. بدین صورتکه اندازه گیری میزان نوسانات سطحی آب این بندها در مدت آبگیری صورت گرفت، سپس با داده های تبخیر اصلاح شده و نفوذ از این روش محاسبه شد. پس از آن با رینگ مضاعف اندازه گیری نفوذ در هفت نقطه از هر بند به مدت ۴/۵ ساعت انجام و میانگین نفوذ در هر بند محاسبه شد. نتایج نشان داد سرعت نفوذ در آزمایش رینگ مضاعف در بندهای علویه، ندوشن و صدرآباد به ترتیب /۰۴۷، ۰/۳۷ و ۰/۲۸ cm/hr، اما در محاسبه نفوذ از راه نوسانات سطح آب، سرعت نفوذ به ترتیب ۰/۰۰۷۳، ۰/۰۰۷ و ۰/۰۰۱۵ cm/hr می باشد. این بدین معنی است که نفوذپذیری از روش استوانه مضاعف حدود ۱۰۰ برابر بیشتر از روش مذکور بوده، همچنین مقایسه ذرات رسوبی نشان میدهد در خاک هایی که ریزدانه تر هستند اختلاف نفوذ در دو روش، بیشتر خواهد شد. پس برای ارزیابی نفوذ در خاکهای آبرفتی و ریزدانه، آزمایش رینگ کارایی کافی را نداشته و لازم است در انتخاب روش های اندازه گیری نفوذپذیری در خاک های ریزدانه تجدید نظر شود.

کلیدواژه ها:

نفوذپذیری ، تبخیر ، پروژه های آبخیزداری ، بندسار ، ندوشن