اثر زمان کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و صفات مورفوفیزیولوژیکی گیاه موسیر( Allium altissimum Regel) در شرایط آب و هوایی مشهد

چکیده موسیر (Allium altissimum Regel) یکی از گونه های دارویی و صنعتی مهم Allium در ایران می باشد که از رویشگاههای طبیعی استحصال و تاکنون در زمینه تولید زراعی این گیاه اطلاعاتی وجود ندارد. این تحقیق به منظور تعیین تاریخ کاشت و تراکم مطلوب درگیاه موسیر در قالب کرت های خرد شده با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. کرت ها ی اصلی شامل تاریخ های کاشت در ۴ سطح (بصورت کشت های پاییزه و بهاره) و کرت های فرعی شامل تراکم های بوته در ۴ سطح بودند. تاریخ های مختلف کاشت شامل: کاشت در ۲۵ مهر ماه، کاشت در ۲۵ آبان ماه، کاشت در اول اسفند ماه و ۲۵ اسفند ماه و تراکم های مختلف شامل: ۶ بوته، ۱۰ بوته، ۱۴ بوته و ۱۸ بوته در مترمربع بودند. نتایج بدست آمده نشان داد که درصد تولید پیازهای دختری، قطر و وزن پیاز دختری در هر بوته، قطر و وزن پیاز های مادری در هر بوته، تعداد دانه، وزن هزار دانه، تعداد کپسول در بوته، ارتفاع بوته، وزن خشک اندام های هوایی، عملکرد پیاز (وزن تر و خشک) و عملکرد دانه تحت تاثیر تیمارهای مورد آزمایش قرار گرفتند. کمترین عملکرد پیاز (وزن تر)(۴/۱۱۰ گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت چهارم (۲۵ اسفند) و تراکم ۶ بوته در متر مربع و بیشترین عملکرد (۸/۵۹۴ گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت اول (۲۵ مهرماه) و تراکم ۱۸ بوته در متر مربع تعلق داشت. بیشترین عملکرد دانه (۰۹/۲۵ گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت اول (۲۵ مهرماه) و تراکم ۱۴ بوته در متر مربع و کمترین عملکرد دانه (۴۶/۳ گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت چهارم (۲۵ اسفند) و تراکم ۶ بوته در متر مربع تعلق داشت. ضرایب همبستگی نشان داد که بین عملکرد پیاز(وزن تر) و وزن پیاز های مادری، تعداد پیاز مادری در بوته، تعداد دانه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، ارتفاع، وزن خشک اندام های هوایی، همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. بطور کلی به نظر می رسد در شرایط آب و هوایی مشهد کاشت موسیر در ۲۵ مهرماه با تراکم ۱۸ بوته در متر مربع برای تولید پیاز و تراکم ۱۴ بوته در متر مربع برای تولید دانه عملکرد مطلوبی را تولید خواهد کرد. در جهت افزایش عملکرد تحقیقات بیشتری نیاز است. واژه های کلیدی: موسیر، پیاز مادری، پیاز دختری، تراکم بوته، تاریخ کاشت