مقایسه تطبیقی ساختار هندسی- کالبدی مساجد دوره صفویه و زندیه (مورد پژوهی: مسجد امام اصفهان و مسجد وکیل شیراز)

معماری اسلامی تجلی بخش شکوه و جلال تفکر اسلامی است که در طول زمان و دوره های مختلف در ایران نهادینه شده است. مسجد اولین مرکز اجتماعی مذهبی و سیاسی و همچنین هسته شکل گیری شهرهای اسلامی است به همین خاطر در معماری اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. مسجد پناه و مامن آرامش مسلمانان در پس هیاهو و زندگی پرتلاطم شهر است. پژوهش حاضر با هدفمقایسه تطبیقی ساختار هندسی- کالبدی مساجد دوره صفویه و زندیه انجام شده است که به عنوان نمونه موردی مساجد امام اصفهان و وکیل شیراز مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی بوده و به منظور تحلیل داده های بدست آمده، با بهره گیری از روش قیاسی به مقایسه و تحلیل شباهت ها و تفاوت های مسجد امام اصفهان و مسجد وکیل شیراز پرداخته شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که تفکرات چیره بر حاکمیت هر دوران، بر معماری این دو مسجد هم تاثیرگذار بوده است. همانطور که عناصر عمودی استفاده شده مانند گنبد و ایوان های رفیع مسجد امام گواه حاکمیت و امیال شاه عباس صفوی است و در مقابل گویی حکومت ایلاتی - قومی وکیل الرعایا خود را در قالب مردم واری و استفاده از شبستان بدون گنبد مسجد وکیل شیراز نشان داده است. آنچه پژوهش نشان می دهد این است که دو مسجد دارای وجوه مشترک و متفاوت هستند که در قالب جداولی تدوین شده و ارائه گردیده است.

کلیدواژه ها:

ساختار هندسی-کالبدی ، مسجد امام اصفهان ، مسجد وکیل شیراز ، دوره صفویه ، دوره زندیه