اصطلاحات زبانی: گفتمانه هایی خلاق، برآینده از گسست ریزوماتیک

این مقاله در نظر دارد تا از منظر نشانه­شناسی اجتماعی و به طور مشخص رویکرد نشانه­شناختی ون­لیوون به گفتمان و کردار اجتماعی، گفتمان برساخته­ای از کردار اجتماعی، فرآیند شکل­گیری اصطلاحات زبانی را بررسی کرده، مسیر پیموده شده در این فرآیند را توصیف کند و با هدف معرفی این ساخت­های زبانی به عنوان ساخت­هایی گستره­آفرین و قدرت­آفرین، به این سوالات پاسخ بدهد که اولا، براساس رویکرد ون­لیوون ارتباط میان اصطلاحات زبانی و واقعیت های اجتماعی چگونه رابطه­ای است؟ ثانیا، از دیدگاه نشانه-معناشناسی، اصطلاحات زبانی برخاسته از چه گفتمان­هایی هستند؟ و ثالثا، بر اساس رویکرد ژیل دلوز، در تعامل میان اصطلاحات زبانی و متن کلامی معنامندی چگونه حاصل می­شود؟ فرضیه­های نگارندگان از این قرارند که: ۱- به نظر می­رسد اصطلاحات زبانی گفتمان­هایی برساخته از واقعیت­های اجتماعی­ باشند. ۲- از سوی دیگر، با توجه به اینکه کردارهای اجتماعی غالبا به صورت کنش­هایی توسط کنشگرانی اجتماعی رخ می­دهند پس این گفتمان­ها غالبا کنش محورند و ۳- معنامندی از طریق ارزش­زدایی و ارزش­گذاری، تغییر شناخت و ایجاد عمق و حجم معنایی حاصل می­شود. مسئله اصلی پژوهش بررسی این امر است که چگونه ساخت خلاقانه اصطلاحات زبانی از فضایی واقعیت- محور، شناخته­شده و معمول خلق می­شود. برای بررسی موارد فوق تعداد ده اصطلاح زبانی، از میان اصطلاحات پرکاربرد امروزی، از جلد اول کتاب «ریشه­های تاریخی امثال و حکم» تالیف مهدی پرتوی آملی (۱۳۹۱) انتخاب شده و مورد تحلیل قرار گرفتند. از جمله دستاوردهای اصلی این تحقیق معرفی اصطلاحات زبانی به عنوان گفتمانه­هایی است که از گفتمان­های برساخته از کردارهای اجتماعی نشات می­گیرند و دارای سه کارکرد ریزومی، شبکه­ای و پازلی هستند.

کلیدواژه ها:

نشانه شناسی اجتماعی ، تئو ون لیوون ، گفتمان ، گفتمانه ، اصطلاحات زبانی ، ژیل دلوز