برآورد پارامترهای ژنتیکی و ترکیب پذیری عمومی و خصوصی لاین های ذرت با استفاده از یک طرح دی آلل

در این آزمایش، هفت لاین برگزیده ذرت همراه با ۴۲ ژنوتیپ دورگ حاصل از تلاقی های دی آلل مستقیم و معکوس آن ها (روش یک گریفینگ) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۸۵در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل تعداد روز از جوانه زنی تا رسیدگی فیزیولوژیک، تعداد روز از ظهور کاکل تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، طول بلال، وزن ۱۰۰ دانه، عمق دانه، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف بلال و عملکرد دانه بودند. تفاوت بین ژنوتیپ ها و اثرات ترکیب پذیری عمومی (GCA) و ترکیب پذیری خصوصی (SCA) برای تمام صفات معنی دار بود. واریانس اثر تلاقی های معکوس برای صفات وزن ۱۰۰ دانه، عمق دانه، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف بلال و عملکرد دانه معنی دار بود که نشان دهنده وراثت سیتوپلاسمی آن ها می باشد. بر اساس نسبت میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی به میانگین مربعات ترکیب پذیری خصوصی، اثر افزایشی ژن ها نقش بیشتری نسبت به اثر غیر افزایشی در کنترل صفات تعداد روز از جوانه زنی تا رسیدگی فیزیولوژیک، طول بلال، تعداد ردیف دانه در بلال و تعداد دانه در ردیف بلال داشت. دامنه تغییرات وراثت پذیری عمومی از ۴۸ درصد برای تعداد روز از جوانه زنی تا رسیدگی فیزیولوژیک تا ۸۹ درصد برای تعداد ردیف دانه در بلال و وراثت پذیری خصوصی از ۱۰ درصد برای دو صفت تعداد روز از ظهور کاکل تا رسیدگی فیزیولوژیک و ارتفاع بوته تا ۴۹ درصد برای طول بلال متغیر بود و نشان داد که برای صفات تعداد روز از ظهور کاکل تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، وزن ۱۰۰ دانه، عمق دانه و عملکرد دانه، اثر غیر افزایشی ژن ها دارای نقش بیشتری نسبت به اثر افزایشی است. بر اساس هتروزیس نسبت به والد برتر، ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای والدین و دورگ ها، لاین های یک و چهار جهت افزایش طول بلال و تعداد دانه در ردیف بلال، لاین دو جهت افزایش عملکرد دانه، لاین سه جهت زودرسی، افزایش عمق دانه، تعداد ردیف دانه در بلال و عملکرد دانه، لاین پنج برای افزایش وزن ۱۰۰ دانه، لاین شش برای افزایش وزن ۱۰۰ دانه، تعداد ردیف دانه در بلال و عملکرد دانه و لاین هفت برای افزایش وزن ۱۰۰ دانه، عمق دانه و تعداد ردیف دانه در بلال مناسب بودند.

کلیدواژه ها:

Combining ability ، Diallel ، Heritability ، Heterosis and Maize. ، ترکیب پذیری ، دی آلل ، ذرت ، وراثت پذیری و هتروزیس.