بررسی تطبیقی اسطوره سیاوش و سودابه ایرانی با هیپولیت و فدر یونانی

شاهنامه به عنوان تاریخ منظوم ایرانیان باستان، با هنر داستان پردازی فردوسی، هنوز پس از قرن ها ایرانیان را مسحور داستان هایش می کند. داستان سیاوش یکی از خردمحورترین بخش های شاهنامه است؛ داستان زندگی پر فراز و نشیب و مرگ مظلومانه شاهزاده ای ایرانی است که با اعمال و گفتار خود، اخلاق عملی و الگوی پاک زیستن و جاودانه ساختن نام را به خواننده نشان می دهد. این داستان با چند اسطوره دیگر در ملل مختلف شباهت هایی دارد. یکی از این اساطیر، اسطوره هیپولیت و فدر یونانی است که اورپیدوس و راسین دو روایت جداگانه از آن ارائه داده اند. در این مقاله با شیوه ای توصیفی- تحلیلی، به بررسی و مقایسه داستان سیاوش و سودابه فردوسی با اسطوره یونانی هیپولیت و فدر پرداخته شده است. مقایسه شخصیت های هر دو داستان نشان می دهد که ویژگی های شخصیتی سیاوش و هیپولیت، بسیار به هم شباهت دارد؛ اما سودابه و فدر با وجود شباهت در تجربه یک عشق ممنوعه، از نظر شخصیت، چندان مشابه نیستند؛ چراکه در شاهنامه، سودابه زنی هوس باز، قدرت طلب و کینه جو معرفی می شود؛ درحالی که عشق فدر به هیپولیت یک عشق واقعی است و او در جستجوی قدرت نیست و علاوه بر این پس از ناکامی در رسیدن به خواسته خود، کینه ای از هیپولیت به دل نمی گیرد. یافته دیگر این است که در هر دو اسطوره، تقدیر نقش بسیار گسترده ای در ماجرا دارد و شخصیت ها تا حدود زیادی تسلیم تقدیر و سرنوشت هستند. همچنین در هر دو اسطوره عنصر دسیسه، پیش برنده داستان است؛ البته با این تفاوت که دسیسه های داستان سیاوش بسیار بیشتر از داستان هیپولیت و فدر است و به تبع آن، تعلیق، کشش و کنش داستانی نیز در روایت فردوسی بیشتر است که این امر در تاثیرگذاری و جذب مخاطب نقش گسترده ای دارد.

کلیدواژه ها:

سیاوش ، سودابه ، هیپولیت ، فدر ، ادبیات تطبیقی.