کاربرد آرایه های ادبی و دستوری در تمرنامه هاتفی خرگردی جامی

عبدالله هاتفی خرگردی جامی، خواهرزاده عبدالرحمان جامی از شعرای عصر صفوی است که شعرش موفق و مقرون به ذوق است. کسی که همان گونه که با زراعت امرار و معاش نموده و از دسترنجش به فقرا و مساکین کمک می کند در زمینه ی علم و ادب نیز از بذل و بخشش قابل توجهی برخوردار است. تمرنامه اوکه صورت دیگری از تیمورنامه است که از بهترین منظومه هایش شمرده شده و علاوه برارزش های زبانی و ادبی، ارزش تاریخی نیز دارد. مبانی تازه، معانی لطیف، توصیف های زیبا و بدیع و آرایه های لفظی و معنوی، این مثنوی را در ردیف مهم ترین حماسه های تاریخی ادبیات فارسی قرار داده است. همچنین وجود واژگان کهن و نادر، لغات و اصطلاحات ترکی و مغولی رایج در زبان فارسی، آن را منبعی شایسته توجه فرهنگ نویسان قرار داده است. این منظومه به نام های ظفرنامه منظوم، ظفرنامه تیموری، تیمورنامه واسکندرنامه ی تیموری نیز خوانده می شود. هاتفی به عنوان یکی از نظیره گویان، در مثنوی تمرنامه که نظیره ی شاهنامه فردوسی و سرمشق اولیه آن اسکندرنامه نظامی است، از عناصرتشکیل دهنده شعری صورخیال به نحو شایسته ای بهره جسته است و برخلاف نظیره های دیگرش چون لیلی و مجنون و خسرو و شیرین، نوآوری های زیادی در پرداختن مضمون جدید و بکر دارد. در این پژوهش نویسندگان کوشیده اند ضمن گذری کوتاه به زندگی هاتفی، به معرفی تمرنامه و تاثیرپذیری از شاهنامه فردوسی بپردازند و سپس به برخی از آرایه های ادبی پرکاربرد در این مثنوی اشاره داشته باشند.

کلیدواژه ها:

آرایه های ادبی ، جامی ، خرگرد ، هاتفی.