اثر برآورد جداگانه ضریب Ks در مراحل رشد ذرت، بر تخمین مقدار تبخیر-تعرق واقعی گیاه در شرایط تنش آبی

برآورد صحیح ضریب تنش تبخیر-تعرق گیاه (Ks)، باعث تخمین دقیق تبخیر-تعرق در شرایط تنش آبی می شود. در این پژوهش گیاه ذرت در مینی لایسیمتر کشت و مقدار تبخیر-تعرق روزانه آن اندازه گیری شد. آزمایش در قالب طرح پایه کاملا تصادفی انجام شد. تنش آبی از طریق تخلیه آب خاک در سطوح (I۱) ۵۵%، (I۲) ۶۵%، (I۳) ۷۵% و (I۴) ۸۵% کل آب دردسترس خاک، اعمال شد. در تیمار شاهد (I۰)، میزان آب خاک در حد سهل الوصول نگه داشته شد. حد آب سهل الوصول یک بار به طور ثابت در کل دوره رشد درنظر گرفته شد و میزان آن برابر با تخلیه %۴۰ از کل آب دردسترس خاک (بر اساس نتایج پژوهش های گذشته) تعریف شد. بار دیگر حد آب سهل الوصول به طور جداگانه در مراحل اولیه، توسعه، میانی و پایانی رشد ذرت برآورد شد. در لحظه افزایش مقاومت روزنه ای برگ های ذرت در اثر تنش آبی، میزان رطوبت خاک اندازه گیری شد. سپس حد آب سهل الوصول در مراحل رشد مذکور، به ترتیب برابر با %۴۵، %۶۵، ۶۰% و %۷۰ برآورد شد. از این رو، ضریب Ks یک بار به صورت متغیر (در چهار مرحله رشد) و یک بار به طور ثابت در کل دوره رشد ذرت برآورد شد. مقادیر تبخیر-تعرق ذرت تحت تنش آبی، بر اساس ضرب مقدار تبخیر-تعرق تیمار شاهد در ضریب Ks محاسبه شد. سپس مقادیر واقعی و تخمینی تبخیر-تعرق ذرت در شرایط تنش آبی، باهم مقایسه شد. نتایج نشان داد که استفاده از ضریب Ks ثابت برای تخمین مقدار تبخیر-تعرق ذرت در مراحل مختلف رشد، موفقیت آمیز نبود. اما با کاربرد ضریب Ks متغیر، حساسیت گیاه ذرت به تنش آبی در مراحل مختلف رشد، در نظر گرفته شد. از این رو برآورد مناسب تری از مقدار تبخیر-تعرق ذرت در شرایط تنش آبی انجام شد. درنتیجه برای تعیین میزان تبخیر-تعرق ذرت در شرایط مدیریت کم آبیاری، باید ضرایب Ks جداگانه در مراحل مختلف رشد در نظر گرفته شود.

کلیدواژه ها:

تنش آبی ، حساسیت مرحله رشد ، ضریب تنش ، مقاومت روزنه ای