مطالعه تطبیقی نقش خورشید در دین زرتشت در دوره ساسانی و مسیحیت در رم باستان

خورشید به عنوان یک عنصر اسرارآمیز و باشکوه، نمادهای بسیاری داشته و دارد که به دلیل احترام و تقدس آن در فرهنگ های مختلف، همواره معانی و اشکال نمادین متنوعی را در بر می گرفته است. خورشید و نمادهای مرتبط با آن در ادیان زرتشت و مسیحیت به واسطه ی تاثیرپذیری از آیین مهر (میترایسم) تغییرات زیادی در طول زمان داشته است از آنجا که روابط نزدیکی میان ساسانیان و امپراطوری بیزانس وجود داشته این پژوهش به بررسی شباهت ها و تفاوت های تصویری و مفهومی نماد خورشید در ادیان زرتشت و مسیحیت در دو دوره ی ساسانی وامپراطوری بیزانس پرداخته است. از بررسی تطبیقی این ادیان نتایجی حاصل گردید مبنی بر اینکه در ایران، مهر به عنوان ایزد خورشید، و در مسیحیت سل، خدای خورشید بوده، خورشید در دین زرتشت و مسیحیت ارزش و تقدس بسیار داشته و خواستگاهش به دوران اساطیری باز میگردد. اهمیت پرستش این عنصر حیات بخش و شباهت ها و ویژگی آن با ایزدمهر سبب شد که به تدریج با آن یکسان شمرده شود اما به دلیل مخالفت ساسانیان با مهر، آئین هایی که از دین مهر اخذ کردند در دل دین زرتشت گنجاندند و از مهر حرفی به میان نیاوردند و بعد از آن این دین با عنوان میترائیسم و بسیاری از نمادهای خورشید مانند چلیپا، نور و هاله با اشکال مختلف در مسیحیت رخنه کرد. از این رو شباهت هایی در اشکال نمادین خورشید در هر دو دین وجود دارد و تفاوت ها نیز، اغلب به مفاهیم وآداب و آیین های مندرج در دو دین تعلق دارد. این پژوهش با استفاده شیوه ی کتابخانه ای اسنادی واستفاده از روش توصیفی تطبیقی انجام پذیرفته است.

کلیدواژه ها:

خورشید ، دوره ساسانی ، تمدن بیزانس ، آیین مهر ، چلیپا