بررسی استخراج اسانس رازیانه با تیمار فراصوت

تقاضا برای گیاهان دارویی و فراورده های آنها برای مصارف دارویی و غیردارویی از ۲ تا ۳ دهه گذشته بسیارافزایش یافته است. از جمله این گیاهان با ارزش که در مناطق گرمسیری ایران تولید می شود، رازیانه است. فراینداستخراج ترکیبات اسانس گیاهان دارویی به دلیل تاثیری که بر کیفیت و کمیت اسانس به دست آمده دارد، دارایاهمیت است. امروزه استخراج به روش سبز (با رویکرد کاهش مصرف مواد شیمیایی) یکی از نیازهای صنعت است. ازاین رو تاکید زیادی بر توسعه فناوری های استخراج بهتر، ایمن تر و سبزتر برای گیاهان دارویی و مولکول های زیستیشده است. استخراج به کمک امواج اولتراسونیک یکی از مهمترین روشهای جداسازی ترکیبات ارزشمند از منابعگیاهی است و در مقیاس بزرگ و کوچک (صنعتی و آزمایشگاهی) قابل اجرا هست. در این پژوهش به بررسی عملکرداستخراج اسانس دانه رازیانه به کمک امواج فرا صوت در سه سطح مدت زمان تیمار اولترا سوند (۲۰ ، ۳۵ ، ۵۰ دقیقه)،اندازه ذرات دانه (خرد نشده، نیمکوب و آسیاب شده) و سه مدت زمان اسانس گیری (۲ ، ۳ ، ۴ ساعت) به کمکدستگاه کلونجر پرداخته شد. ارزیابی داده ها با نرم افزار دیزاین اکسپرت و به روش باکس-بنکن انجام شد. بیشترینمیزان اسانس استخراجی با اعمال فراصوت به مدت ۳۵ دقیقه به بذر آسیاب شده به دست آمد. ضعیف ترین شرایطیکه منجر به تولید کمترین میزان اسانس گردید، مربوط بود به تیمار بذر خرد نشده با امواج فراصوت به مدت ۲۰دقیقه. با توجه به ارزش اقتصادی اسانس گیاهان دارویی، یافته های این پژوهش می تواند گامی در راستای بهینه سازیفرآیندهای استخراج اسانس رازیانه باشد.

کلیدواژه ها:

گیاهان دارویی ، فرآوری ، اسانس گیری ، روش سطح پاسخ