بررسی هم تکاملی انسان و آب در سیستم های هیدرولوژیکی-اجتماعی پایاب سدهای مخزنی

با توسعه سدهای مخزنی و تغییرات رژیم هیدرولوژیکی رودخانه ها، روابط پویا (دینامیک) دو طرفه جدید هیدرولوژی- جامعه انسانی شکل گرفته است و پاسخ ها و رفتارهای نوظهور انسانی را برای مواجه با این تغییرات به دنبال داشته است. این فعل و انفعالات پویا و برهم کنش متقابل جامعه-رژیم تنظیمی جدید رودخانه ها در کنار برخی عوامل و محرک های بیرونی، می تواند منجر به ریسک های جدید در سیستم هیدرولوژیکی-اجتماعی رودخانه ها به ویژه در شرایط حدی گردد. شناسایی و تحلیل این مخاطرات نوظهور، در برنامه ریزی های آتی حائز اهمیت است. در این تحقیق به نقش سدهای مخزنی در تغییر چرخه تامین-تقاضا اشاره شده است که از پیامدهای آن، افزایش مصارف و خسارت بیشتر در خشکسالی های حدی است. علاوه بر آن، سدها با کاهش فراوانی رخداد سیل، خود باعث کاهش تدریجی آگاهی و درک جامعه پایاب از مخاطرات سیل می شوند. این فرآیند، باعث عدم توجه به کاهش ظرفیت آبگذری رودخانه ها، عدم لایروبی رودخانه ها و افزایش خسارت سیلاب های حدی در سال های اخیر شده است. بدین ترتیب این عوامل و رویکردهای انسانی، مفهوم جدیدی در علم هیدرولوژی به نام خشکسالی و سیلاب های انسان ساخت را پایه گذاری نموده اند که هدف اصلی این تحقیق، شناسایی اثر سدهای مخزنی در این واکنش های نوظهور انسانی است.

کلیدواژه ها:

هم تکاملی ، اجتماعی ، هیدرولوژیکی ، سد مخزنی ، واکنش نوظهور