بررسی مقاومت ارقام مختلف بادام نسبت به زنبور مغزخوار بادام Eurytoma amygdali Enderlein (Hymenoptera: Eurytomidae)

زنبور مغزخوار بادام،Eurytoma amygdali Enderlein ، یکی از آفات مهم و کلیدی درختان بادام در ایران است. برای انجام این تحقیق، ۷ رقم و ژنوتیپ بادام جدید و نیز رایج در استان آذربایجان شرقی بررسی شدند. نتایج نشان داد که بین ارقام مختلف مورد آزمایش بادام از لحاظ درصد آلودگی به زنبور مغزخوار بادام، اختلاف معنی­دار در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. ارقام آذر و شکوفه و ژنوتیپ ALC۷۲۱ با میانگین بیش از ۵۰ درصد آلودگی بالاترین درصد آلودگی را در بین ارقام مورد آزمایش داشتند و ارقام فرانیس، سهند، A۲۰۰ و اسکندر با میانگین کمتر از ۱۰ درصد آلودگی دارای کمترین درصد آلودگی به این آفت بودند. بررسی تعداد نیش زنبور در آزمایش آنتی­زنوز نشان داد که رقم آذر با میانگین ۹۶/۰±۰۷/۲ دارای بالاترین نیش زنبور و ارقام سهند با میانگین ۴۳/۰± ۶۱/۰ و فرانیس با میانگین ۵۱/۰± ۶۰/۰ دارای کمترین نیش زنبور بودند. بیشترین درصد ریزش میوه در اثر نیش زنبور، در ارقام آذر، شکوفه، اسکندر، فرانیس و ژنوتیپ ALC۷۲۱ با میانگین بیش از ۳۵% و کمترین درصد ریزش میوه در ارقام A۲۰۰ و سهند با میانگین کمتر از ۱۰% بود. نتایج آزمایش بویایی­سنجی نشان داد که بیشترین تعداد زنبورهای ماده به ارقام اسکندر، آذر، ALC۷۲۱ و شکوفه و کمترین تعداد زنبور به ارقام سهند و فرانیس جلب شدند. بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که ارقام آذر و شکوفه و ژنوتیپ ALC۷۲۱ حساس­ترین ارقام به زنبور مغزخوار بادام در بین ارقام مختلف مورد آزمایش بادام بودند. ارقام فرانیس و اسکندر علیرغم درصد ریزش بالای میوه در اثر نیش زنبور دارای درصد آلودگی پایین به زنبور مغزخوار بادام در آخر فصل بودند. ارقام سهند و A۲۰۰ با کمترین درصد ریزش میوه در اثر نیش زنبور و نیز کمترین درصد آلودگی به زنبور مغزخوار بادام در آخر فصل مقاوم­ترین ارقام به زنبور مغزخوار بادام بودند.

کلیدواژه ها:

زنبور مغزخوار بادام ، ارقام مقاوم ، بویایی سنجی ، خصوصیات ریخت شناسی ، ترجیح میزبانی