تغییر اقلیم جهانی، بهداشت و سلامت

در سال های اخیر پدیده تغییر اقلیم، جهان را درگیر مسائل و معضلات جدیدی نموده است و هم اکنون به عنوان یکی ازمهم ترین دغدغه حکومت ها در بسیاری از کشورهای جهان به شمار می رود. تاثیرات تغییر اقلیم بر سلامتی برحسب شرایطجغرافیایی، توپوگرافی و آسیب پذیری مردم در جوامع و کشورهای مختلف، متفاوت خواهد بود . مجمع بین المللی تغییراتاقلیمی (IPCC) نیز به تازگی اعلام نمود که فعالیت های انسانی مسئول بیش از ۹۹.۹ % از تغییر اقلیم رخ داده در سطحجهان است. آخرین کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحدد (COP۲۶) در سال ۲۰۲۱ در گلاسکو اسکاتلندبرگزار شد که تغییر اقلیم و اثرات آن بر سلامت از محورهای اصلی این کنفرانس بود.شواهد محکمی نیز مبنی بر تاثیرپذیری ایران از تغییر اقلیم وجود دارد. عوامل آب و هوایی نظیر دما، رطوبت، بارش، سرعتباد و تغییرات مستمر و تدریجی آنها در ۲ دهه اخیر به طور مستقیم یا غیرمستقیم منجر به آسیب به زیرساخت های ارائهدهنده خدمات سلامت، شیوع انواع بیماری های واگیر و غیرواگیر و افزایش فرکانس و شدت بلایای آب و هوایی به ویژه درخصوص رخداد سیل و خشکسالی گردیده است. خشکسالی بر امنیت غذایی و دسترسی خانوارها به آب سالم ، تاثیر سوءشدیدی را بر جای می گذارد. انتشار گازهای گلخانه ای و افزایش دمای میانگین به عنوان مهم ترین پیامد سوء تغییراقلیم در ایجاد استرس های گرمایی و همچنین تشدید عوارض ناشی از پرتو UV و آلاینده های شیمیایی زیان آور درجمعیت های کارگری به اثبات رسیده است. از سویی دیگر تغییر اقلیم با تاثیر بر عوامل تعیین کننده اجتماعی موثر برسلامت، وضعیت اقتصادی، عدالت اجتماعی و ایجاد فقر منجر به افزایش جرم و جنایت در جوامع می گردد.مرور مطالعات نشان می دهد ایران افزایش در دمای میانگین و کاهش میزان بارش را در دهه های آینده تجربه خواهد کرد.همچنین مطالعات دیگر از افزایش رخداد و شدت پدیده های حد جوی، آلودگی هوا، ریسک فاکتورهای شغلی و کاهشکیفیت آب مصرفی مرتبط با تغییر اقلیم در سال های آینده در ایران حکایت دارد که می تواند منجر به افزایش بیماری هایقلبی-عروقی، آسم، بیماری های شغلی مرتبط و در نهایت افزایش مرگ و میر شود. بنابراین به نظر می رسد که یک رویکردجامع برای شناسایی پیامدهای تاثیرگذار تغییر اقلیم بر بهداشت و سلامت در ایران ضروری است که در مرحله اول تغییر واصلاح در سیستم ثبت و جمع آوری اطلاعات آماری روتین و جایگزینی آن با شاخص های بهداشت و سلامت مرتبط با تغییراقلیم را می طلبد. در مرحله بعد با توجه به اطلاعات جمع آوری شده، تصمیم گیران و سیاستگذاران سلامت باید استراتژیهای کاهش و سازگاری متناسب با تغییر اقلیم را تبیین و اجرا کنند تا بدین وسیله تاب آوری جامعه در برابر پیامدهایسلامتی تغییر اقلیم افزایش یابد .