تهیه نقشه برآورد رنگ خاک با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست

تعیین رنگ خاک و تهیه نقشه های آن اهمیت زیادی در شناسایی خواص مهم شیمیایی، بیولوژیکی و فیزیکی خاک دارد به ویژه در مناطقی که که اندازه­گیری آن­ها مشکل بوده یا به طور دقیق عملی نیست. پژوهشگران بیشماری در مناطق مختلف جهان با استفاده از سنجش از دور به برآورد دما و رطوبت خاک و ارتباط آن با استفاده های مختلف در علوم محیطی پرداخته اند. اما استفاده از تکنولوژی سنجش از دور و تصاویر ماهواره ای برای تعیین رنگ خاک به طور گسترده ای در ادبیات تحقیق مشاهده نشده است. از این رو چنین تحقیق می تواند در گستره علوم محیطی به خصوص علوم خاک شناسی و ژئومورفولوژی مفید واقع شود.بنا بر این در این تحقیق برای به دست آوردن  رنگ خاک از دو روش برداشت زمینی و روش سنجش از دور برای چهار طبقه خاک مختلف آهکی، نمکی، سنگلاخی و ماسه ای (شن روان) دارای بیشترین تغییرات در دشت هرات واقع در استان یزد استفاده شده است.منطقه مورد مطالعه، دشت هرات در گستره عرض جغرافیایی ˝۲۷΄۵۴˚۲۹ تا ˝۱۲΄۲۷˚۳۰ شمالی و طول جغرافیایی ˝۱۱΄۰۷˚۵۴ تا ˝۱۶΄۳۶˚۵۴ شرقی واقع شده است. این محدوده با وسعتی معادل ۱۲۲۰ کیلومتر مربع شامل شهر هرات و مروست و قسمت عمده ای از زمین های کویری و اراضی بایر است. این منطقه کویری با ژئومورفولوژی تیپیک پلایاهای مرکزی ایران دارای اقلیم خشک با میانگین بارش سالانه ۱۱۰ میلیلمتر و دمای میانگین سالانه ۲۰ درجه سلسیوس می باشد. برای به ­دست آوردن رنگ خاک در برداشت زمینی و مطالعات صحرایی از دفترچه مانسل و برای انجام مطالعات سنجش از دور از تصاویر ماهواره­ای لندست ­۸ استفاده شد. همچنین با هدف استفاده از تکنولوژی سنجش از دور و داده های تصاویر ماهواره ای برای مطالعات خاک شناسی به ارزیابی باندهای مختلف در نرم افزار ENVI و تهیه و تدوین نقشه های رنگ خاک در نرم افزار ArcGIS اقدام شده است.ابتدا اعتبار سنجی داده ها نشان داد که خطای کل معادل ۸۲% و ضریب کاپا معادل ۷۹۶/۰ می باشد که قابل قبول است. سپس نتایج این تحقیق نشان داد که در خاک های آهکی، نمکی، سنگلاخی و ماسه ای (شن روان)  بهترین باندی که بتواند پارامتر هیو را نشان دهد به ترتیب شامل باندهای ۵، ۱۰، ۷ و ۱۰ می­باشد. همچنین در خاک های آهکی، نمکی، سنگلاخی و ماسه ای (شن روان)  بهترین باندی که پارامتر کروما را نشان می دهد به ترتیب شامل باندهای ۷، ۷، ۱ و ۱۱ می باشد. در نهایت در خاک های آهکی، نمکی، سنگلاخی و ماسه ای (شن روان) بهترین باندی که پارامتر ولیو را بازتاب می دهد به ترتیب شامل باندهای ۶، ۱۱، ۱۱ و ۱۰ می باشد. با توجه به معادلات خطی به شکل رابطه همبستگی بین هر یک از پارامترهای رنگ خاک با باندهای مختلف، درجه های روشنایی با بیشترین همبستگی باندی انتخاب گردید. با ترکیب کردن این تصاویر چندباندی که دارای بیشترین همبستگی هستند، یک نقشه به دست آمده است که نشان دهنده مقدار ترکیب پارامترهای رنگ خاک در منطقه های مختلف می باشد. نتیجه گیری: در مجموع می توان نتیجه گرفت برای منطقه مطالعاتی که یک دشت کویری مرکز ایران می باشد می توان از تصاویر ماهواره ای لندست ۸ استفاده کرد و نقشه رنگ خاک را برای انواع واحدهای خاک یاد شده تهیه کرد.

کلیدواژه ها:

رنگ خاک ، سنجش از دور ، تصاویر ماهواره ای لندست ، دشت هرات ، استان یزد