بازنمود نشانه های هویت اسلامی در رمان الرجل الذی آمن بر پایه نشانه شناسی اجتماعی پی یر گیرو

پی­یر گیرو، زبان­شناس فرانسوی (۱۹۱۲-۱۹۸۳) نشانه­های اجتماعی را از دو زاویه «هویت» و «آداب معاشرت» می­کاود و مسئله هویت را در مقوله­هایی چون دین، یونیفرم، نشان­ها و مدال­ها، گروه­های شغلی، نام­ها و القاب، آرایش­ها و غیره جست وجو می­کند و مسئله آداب معاشرت را در مولفه­هایی همچون لحن کلام، اطوارپژوهی، فاصله­پژوهی و غیره بررسی می­نماید. او معتقد است که با مطالعه نشانه­ها و درک معانی نهفته در آن­ها می­توان به رهیافتی ژرف از تمایز اندیشه­ها دست یافت. ادیبان و نویسندگان با آگاهی از کارکردهای این رویکرد علمی به انتقال مقاصد ادبی خویش همت گماشته­اند. نجیب کیلانی (۱۹۳۱- ۱۹۹۵)، ادیب مصری در رمان الرجل الذی آمن با استفاده از نشانه­های اجتماعی، تقابل فرهنگ شرق و غرب و دوگانگی شخصیت افراد غرب­زده و هویت­باخته را در راستای تبیین هویت ناب اسلامی به تصویر کشیده ­است. پژوهش حاضر بر آن است تا به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی شناسه­های «هویت اسلامی» در رمان مزبور با توجه به نشانه­شناسی اجتماعی پی­یر گیرو بپردازد. یافته­ها نشان می­دهد که نویسنده اهتمام ویژه­ای به سازه­های دینی در اثر خود دارد. وی کوشیده تا با تمرکز بر برخی نشانه­های اجتماعی اسلامی از قبیل اعمال دینی، عواطف دین­مدارانه، اعتقادات دینی، یونیفرم و تن­پوش­های هویت­بخش، القاب و نام­های هویت­مند، مناسبات شغلی مبتنی بر اخلاق اسلامی و غیره، تمایز بین شرق و غرب و نیز واقعیت­های فرهنگی و اقتصادی آن­ها را بازتاب دهد و با برجسته­سازی هویت و فرهنگ اسلامی در سرزمین­های شرقی، بسترهای نهادینه­سازی آن را بیش از پیش در اذهان مخاطبان فراهم، و روحیه پاسداری از فرهنگ دینی را در جامعه تقویت کند.

کلیدواژه ها:

نشانه شناسی اجتماعی ، پی یر گیرو ، نجیب کیلانی ، رمان الرجل الذی آمن ، هویت اسلامی