سیر تحول نقش گرمابه ها در معماری ایران پس از اسلام (نمونه موردی : حمام های دوره صفویه )

حمام ها در دورهای مختلف با تغییرات فراوانی رو به رو بوده است . حمام ها در دوره های گذشته دارای ارزش بسیاری بوده اند. مکانی که نه تنها برای استحمام بوده بلکه مکانی برای گذران اوغات فراغت ، گفتگو و تبادل نظر، رفع خستگی و حتی عبادت، گرد آمدن دوستان و حل و فصل مسائل زندگی بود. بدین منظور براساس منابع تاریخی از همان آغاز گسترش اسلام در شهرها، گرمابه های متعددی احداث شد که مورد استقبال عموم قرار گرفت و حمامهای دوران اسلامی به جنبه های اجتماعی و بعد معنوی و روح انسان توجه شایانی داشت . معماری حمام از لحاظ بعد فنی و هم به لحاظ اجتماعی بودن فضا و ترکیب این دو ویژگی با هم از اهمیت ویژهای در دوران اسلامی برخوردار است . در طول دورههای مختلف فرم حمامها دستخوش تغییرات شده است اما نحوه ی استقرار فضایی همواره از الگویی ثابت پیروی می کند. فضاهای معماری در حمامهای تاریخی ایران پس از ورود اسلام غالبا از الگوی مشترکی پیروی کردهاند که در آن، متناسب با مساحت زمین و مقیاس عملکردی بنا و محل قرارگیری آن، فضاهای متنوعی در حمامها پیش بینی می شده است . در این راستا هدف از انجام این پژوهش ، در این مقاله سعی بر این است که ویژگی های معماری حمامها پس از اسلام و معرفی فضاهای شاخص سپس به بررسی تکنیک های ساخت و تاسیسات حمامها، به عنوان مهم ترین ویژگی های این ابنیه ی تاریخی اشاره شود.

کلیدواژه ها:

معماری ایران ، گرمابه ها ، پس از اسلام ، حمام ، دوره صفویه ، فضا.