مقایسه ی خسارت بید سیب زمینی ، Phthorimaea operculella (Zeller) ، در نه ژرم پلاسم سیب زمینی و تاثیر خاکدهی مجدد پای بوته و تغییر تاریخ برداشت در کنترل آفت

چکیده بید سیب­زمینی یکی از مهمترین آفات سیب­زمینی به­ویژه در مناطق گرمسیری و نیمه­گرمسیری دنیا محسوب می­شود. کنترل این آفت معمولا بر پایه­ی استفاده از حشره­کش­های شیمیایی استوار می­باشد ولی به­دلیل فعالیت لاروها داخل غده­های موجود در خاک و غده­های انبار شده، نتایج رضایت­بخشی ازکنترل  شیمیایی حاصل نمی­شود. از این­رو، استفاده از روش­های جایگزین با کارایی بیشتر ضروری می­باشد. در پژوهش حاضر، میزان خسارت بید سیب­زمینی روی نه ژرم­پلاسم سیب­زمینی شامل مارفونا، اسپریت، فونتانه، اگریا، جلی، بامبا، ۱۰- ۸۲، اس-۱۶ و اس-۱۲ در شرایط مزرعه­ای و گلخانه­ای با هدف تعیین رقم یا ارقام مقاوم مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین تاثیر دو عامل خاک­دهی مجدد پای بوته­ها و اثر چهار تاریخ مختلف برداشت در میزان خسارت طبیعی بید سیب­زمینی بررسی شد. کم­ترین و بیش­ترین تعداد سوراخ ورودی لارو به­ترتیب روی ارقام جلی و مارفونا مشاهده گردید. بررسی نمونه­های برداشت شده از کرت­­­هایی که دو بار عملیات خاک­دهی در آن­ها انجام گرفته بود، نشان داد که اختلاف معنی­داری از نظر میزان آلودگی بین یک­بار و دوبار وجود دارد و تیمار­هایی که دو­بار عملیات خاک­دهی در آن­ها انجام گرفته بود آلودگی کم­تری داشتند. بررسی نمونه­های برداشت شده در تاریخ­های مختلف نشان داد که کم­ترین و بیش­ترین درصد غده­های آلوده به­ترتیب در تاریخ­های برداشت اول شهریور ماه و ۱۵ مهر ماه وجود دارد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر پیشنهاد می­شود برای مدیریت بید سیب­زمینی ضمن استفاده از رقم جلی و کلون امید بخش اس-۱۲ که خسارت کم­تری از بید در آنها دیده می­شود، نسبت به خاکدهی مجدد پای بوته در اوایل مرداد ماه و برداشت به­موقع محصول در اوایل شهریور ماه اقدام شود.

کلیدواژه ها:

واژه ­های کلیدی: بید سیب­زمینی ، تاریخ برداشت ، خاک­دهی مجدد پای بوته ، ژرم­پلاسم­ های سیب­زمینی