ارزیابی پتانسیل اکوتوریسمی مراتع ییلاقی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) (مطالعه موردی: مراتع چهارباغ شهرستان گرگان)

ارزیابی پتانسیل اکولوژیک و ظرفیت­های طبیعی هر منطقه به­همراه برنامه­ریزی صحیح می­تواند منجر به بهره­برداری پایدار و مستمر از عرصه­های طبیعی گردد. با افزایش جمعیت و فشارهای ­روانی حاصله از شلوغی شهرها، اکوتوریسم به عنوان یکی از راه­های کاهش فشارهای حاصله بر مردم اهمیت دو چندانی پیدا کرده است. توسعه اکوتوریسم جهت حفظ منابع­طبیعی باید متناسب با پتانسیل طبیعی و اجتماعی منطقه باشد. با توجه به اهمیت حفظ منابع­طبیعی هدف از تحقیق حاضر ارزیابی پتانسیل اکوتوریسمی مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان بر اساس روش محدود کننده فائو و با استفاده از GIS می­باشد. فاکتورهای مورد ارزیابی شامل دو دسته اکولوژیکی (اقلیم، ارتفاع، شیب، خاک، منابع آبی، فاصله تا اماکن جاذبه­ای، ارزش جاذبه­ای پوشش گیاهی) و زیرساختاری (فاصله تا شهر و امکانات رفاهی و جاده و مسیرهای دسترسی) است. نتایج نشان داد از کل مساحت منطقه ۳۶/۲۵ درصد (۲۸/۲۲۴۹ هکتار) دارای پتانسیل و شایستگی متوسط (S۲)، ۶۵/۲۸ درصد (۲۵۴۲ هکتار) دارای پتانسیل و شایستگی پایین (S۳) و ۹۸/۴۵ درصد (۴/۴۰۷۹) هکتار فاقد ­شایستگی و پتانسیل (N) از لحاظ اکوتوریسمی می­باشد. همچنین نتایج نشان داد فاکتورهای منابع آبی، خاک، درصد شیب، ارزش جاذبه­ای پوشش گیاهی، مسیرهای دسترسی و فاصله تا اماکن جاذبه­ای از عوامل کاهش­دهنده پتانسیل و شایستگی گردشگری و فاکتورهای ارتفاع از سطح دریا، فاصله تا شهر و امکانات رفاهی و همچنین اقلیم (دما) از فاکتورهای افزایش­دهنده پتانسیل و شایستگی گردشگری می­باشد. مراتع چهارباغ دارای امکانات و پتانسیل­های مناسبی از لحاظ گردشگری بوده و با رعایت اصول گردشگری و حفظ منابع­طبیعی می­توان علاوه بر اشتغال­زایی و درآمد ساکنان منطقه به حفاظت و توسعه­پایدار منطقه کمک کرد.

کلیدواژه ها:

پتانسیل اکوتوریسمی ، مراتع ، فاکتورهای اکولوژیکی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی