پیشنهاد الگو و روشی چندبعدی برای سنجش فساد در آموزشعالی

هدف اصلی مقاله حاضر پیشنهاد الگو و روشی چند بعدی برای سنجش فساد در آموزش عالی با تاکید بر فساد دانشگاهی است. پس از مرور مختصری بر پیشینه، ابزارها و شاخص­های مختلف سنجش فساد، به تشریح الگوی سنجش و روش پیشنهادی برای سنجش فساد دانشگاهی پرداخته شده است. طراحی الگوی سنجش فساد در دانشگاه بر دو اندیشه اساسی مبتنی است: ۱) هر سازمان اجتماعی دو قلمرو فعالیت اصلی دارد: قلمرو فعالیت درونی، که در طی آن تعامل نیروهای سازمان با یکدیگر شکل می­گیرد، و دوم قلمرو فعالیت بیرونی، که در آن تعامل سازمان با محیط و دیگر سازمان­های اجتماعی تحقق می­یابد. مهم­ترین طریق سنجش کیفیت فعالیت اعضای سازمان مراجعه به کسانی است که نزدیک­ترین تجربه­ها و ادراک ها را از عملکرد آن سازمان دارند و در طی سال­ها ارتباط با سازمان، نگرشی نسبتا مطابق با واقع درباره آن پیدا کرده­اند. برمبنای این نقاط عزیمت نظری، و ۲) مصاحبه­های اکتشافی با کنشگران دانشگاهی، روش سنجش پیشنهاد می­شود. روش سنجش پیشنهادی، برخلاف بسیاری از روش­های سنجش، به­صورت هم زمان، دارای ویژگی­های سهولت و سرعت کاربرد، مقایسه پذیربودن نتایج، چندبعدی بودن شاخص، گردآوری داده­ها و اطلاعات از منابع مختلف و استفاده از ابزارهای چندگانه برای گروه­های مختلف پاسخگویان، مبتنی بر معیارهای چندگانه سنجش تجربه فساد، نگرش به فساد و ادراک فساد در میان کنشگران نهاد علم درقالب شش پودمان (ماژول) (دست کم سه گروه اعضای هیئت علمی، دانشجویان، و کارمندان مراکز آموزشی و پژوهشی) است. هر پودمان پوشش دهنده تجربه­ها، ادراکات، و نگرش­ها درباره انواع فعالیت نیروهای سازنده سازمان است. این الگو و روش، ابعاد، مولفه­ها و شاخص های مختلفی برای سنجش فساد دانشگاهی ارائه می دهد. بدین ترتیب، این امکان را فراهم می­کند تا تغییرات میزان فساد در آموزش عالی و نظام دانشگاهی در دوره­های زمانی مختلف سنجیده و مقایسه شود. این الگو سنجش اثربخشی راهبردهای مبارزه با فساد در نظام دانشگاهی را نیز امکان پذیر می­کند. افزون براین، امکان مقایسه و رتبه­بندی دانشگاه­ها در نمره فساد را مهیا می­کند.

کلیدواژه ها:

فساد دانشگاهی ، روش سنجش ، هیئت علمی ، دانشجو ، کارمند