مقایسه خودنظم جویی تحصیلی، نشاط ذهنی، و سرزندگی تحصیلی در دانش آموزان با و بدون اختلال یادگیری

زمینه و هدف: در سال­های اخیر با ارتقای نظام آموزشی، درمان ناتوانی در یادگیری در دانش ­آموزان، توجه بسیاری از متخصصان تعلیم و تربیت را به خود جلب کرده است. در نتیجه مطالعه ابعاد روان­ شناختی دانش ­آموزان با اختلالات یادگیری و شناسایی عوامل موثر بر آن از اهمیت زیادی برخوردار است. بدین ترتیب پژوهش حاضر با هدف مقایسه خودنظم­ جویی تحصیلی، نشاط ذهنی، و سرزندگی تحصیلی در دانش ­آموزان با و بدون اختلال یادگیری ویژه انجام شد. روش: طرح این پژوهش توصیفی از نوع علی- مقایسه ­ای بود. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش ­آموزان پایه ­های سوم تا ششم ابتدایی مدارس ناحیه ۱ و ۲ شهر رشت در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ بود که تعداد آنها ۱۵۰۷۱نفر بود. نمونه مورد مطالعه ۱۲۰ نفر (شامل۶۰ دانش ­آموز با اختلال یادگیری و ۶۰ دانش­ آموز بدون اختلال) بودند که به صورت نمونه­گیری در دسترس و با در نظر گرفتن شرایط ورود و خروج انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ­ها از پرسشنامه­ های خودنظم­بخشی تحصیلی (اسوالند و کارین، ۲۰۰۷)، نشاط­ ذهنی(ریان و فردریک، ۱۹۹۷) و سرزندگی­تحصیلی (حسین چاری و دهقانی زاده، ۱۳۹۱) استفاده شد. تحلیل داده­ های پژوهش با استفاده از آزمون­های تی و تحلیل واریانس چندمتغیره، انجام شد. یافته­ ها: نتایج این مطالعه نشان داد دانش­آموزان با اختلال یادگیری ویژه از نظر نمره کل خودنظم­جویی تحصیلی و ابعاد آن (تنظیم بیرونی، تنظیم درون­فکنی شده، تنظیم مشخص شده، انگیزش ذاتی)، نشاط­ ذهنی و سرزندگی­ تحصیلی، نمرات کمتری نسبت به دانش­آموزان بدون اختلال به­دست آوردند (۰/۰۱ < P).  نتیجه ­گیری: با توجه به یافته ­های پژوهش می ­توان نتیجه گرفت که دانش­ آموزان با اختلال یادگیری ویژه در خودنظم ­جویی تحصیلی، نشاط ذهنی، و سرزندگی ­تحصیلی، وضعیت ضعیف­تری نسبت به دانش­آموزان بدون اختلال یادگیری ویژه دارند. بنابراین می­ توان از طریق شناسایی زودهنگام این دانش ­آموزان، آگاهی­ بخشی والدین و معلمان مدارس، و اجرای برنامه ­های غربالگری و توانبخشی زودهنگام، نسبت به رفع این مشکلات اقدام کرد.

کلیدواژه ها:

Academic self-regulation ، subjective vitality ، academic vitality ، special learning disorder ، خودنظم جویی تحصیلی ، نشاط ذهنی ، سرزندگی تحصیلی ، اختلال یادگیری ویژه