تعیین اثر عمق و شوری آب زیرزمینی بر سهم آن در تامین نیاز آبی و رشد نهال های خرما با کاربرد مالچ

سطح ایستابی شور کم عمق و کاهش کمی و کیفی آب های شیرین، از مسائل مهم بخش آب وخاک در برخی از دشت­های مهم کشور به شمار می­آید. از همین رو، سهم آب زیرزمینی در تامین بخشی از آب مصرفی گیاه نیز می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. هدف این بررسی دستیابی به مدل سهم آب زیرزمینی شور در تامین آب موردنیاز نهال های خرما است. برای دستیابی به این هدف، آزمایش هایی با طرح کرت های دو بار خردشده در پایه بلوک های کامل تصادفی شامل شوری آب زیرزمینی (dS/m۴> ، ۸ و ۱۲)، عمق آب زیرزمینی (cm۶۰ و ۹۰) و دو سطح مالچ (خاک­پوش)(مالچ برگ خردشده خرما و بدون مالچ) با سه تکرار به مدت ۱۵ ماه اجرا شد. داده های جمع آوری شده با توجه به طرح آزمایشی، تجزیه وتحلیل شد. نتایج حاکی از معنی دار بودن اثر مالچ (در سطح یک درصد) بر سهم آب زیرزمینی در تامین نیاز آبی گیاه بود. در واقع، در تیمارهای دارای مالچ به دلیل حفظ رطوبت در خاک و نیاز کمتر به آب، سهم آب زیرزمینی نیز کمتر شد. اثر هم­زمان شوری و عمق آب زیرزمینی بر میزان سهم آب زیرزمینی در سطح پنج درصد معنی دار نبود. برای برآورد سهم آب زیرزمینی با توجه به هر سه این عوامل، ۱۱ مدل ریاضی موردبررسی قرار گرفت. بهترین مدل، رگرسیون خطی چند متغیره با ۶/۰=r۲ و معنی داری در سطح پنج درصد به دست آمد. با توجه به تاثیر هم­زمان شوری و عمق آب زیرزمینی در سطح احتمال بالای ۹۰ درصد، امکان دستیابی به مدل دقیق­تر با استفاده از عامل جدیدی که ناشی از ضرب این دو فاکتور بود، بررسی شد. مدل درجه سه با عامل جدید (ضرب شوری و عمق آب زیرزمینی)، بهترین مدل برای دو حالت بدون مالچ و با مالچ به­ترتیب با ۷۶/۰ = r۲ و ۹۴/۰=r۲ بود.

کلیدواژه ها:

رگرسیون ، سطح ایستابی ، مالچ ، نهال خرمای برحی