بررسی همبستگی برخی صفات کمی و کیفی چغندرقند تحت تنش شوری و سدیم در منطقه ماهیدشت استان کرمانشاه

تنش شوری از رایج ترین تنش های محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک است که تولید محصولات زراعی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. چغندرقند (Beta Vulgaris L.) از مهم ترین گیاهان صنعتی و متحمل به شوری است. استفاده از ضریب همبستگی بین صفات می تواند به عنوان شاخص گزینشی رقم متحمل به شوری مورد استفاده قرار گیرد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ در منطقه ماهیدشت واقع در جنوب غربی استان کرمانشاه صورت گرفت. جهت تهیه بستر کشت گیاه، دو زمین (شور و غیرشور) در منطقه در نظر گرفته شد و عملیات زراعی یکسان صورت گرفت. تعداد ۷ توده و یک رقم شاهد حساس به شوری برای این آزمایش در نظر گرفته شد. پس از اندازه گیری صفات، ضرایب همبستگی پیرسون محاسبه شد. در شرایط شوری و بدون شوری، همبستگی میان عملکرد ریشه با عملکرد قند خالص، وزن خشک ریشه، قند ملاس، پتاسیم و نسبت سدیم به پتاسیم، مثبت و معنیدار اما با عیار قند، منفی بود. رابطه عملکرد قند خالص نیز با قند ملاس، سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم منفی و با عیار قند، مثبت و در هر دو مورد معنیدار بود. بر پایه نتایج میتوان گفت که انباشت سدیم در ریشه در خاک شور، تعادل یونی را به زیان گیاه به هم زده و این اثر در همبستگی منفی و معنیدار عیار قند با سدیم، پتاسیم و نسبت سدیم به پتاسیم بازتاب یافت. همبستگی بالا و منفی صفت عیار قند با سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم در هر دو شرایط بی و با تنش شوری نشان از تاثیر غیر قابل چشمپوشی تجمع سدیم بر عیار قند در این گیاه است. بر این اساس، پیشنهاد گردید مطالعات بعدی بر ارقامی با توان انباشت کمتر سدیم متمرکز گردد.

کلیدواژه ها:

تنش شوری ، چغندرقند ، همبستگی ، عملکرد ریشه.