واکاوی همدید و تحلیل فضایی بارش های فرین حوضه دشت کاشان

بارشهای فرین با تخریب زیرساختها به عنوان تهدید و با افزایش حجم روانابها و آبخوانها به عنوان فرصت مطرح میشوند. با شناخت این پدیده، امکان چرخش تهدید به فرصت فراهم میگردد. پژوهش حاضر در همین راستا و با هدف شناخت، پیش بینی و پیش آگاهی انجام گردیده است. دادههای بارش روزانه از ۱۳ ایستگاه همدید و ۱۱ ایستگاه باران سنجی استخراج گردید. بارشهای فرین ایستگاه همدید کاشان در مقطع زمانی ۱۹۷۱-۲۰۲۱ میلادی و سال آبی ۱۳۵۱-۱۳۵۰ تا ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ براساس صدک ۹۰، ۹۵ و ۹۹ محاسبه و شش مورد بارش فرین با روشهای همدید و فضایی بررسی گردیدند. براساس مدلهای واریوگرام و روش کریجینگ، نقشه های پهنه بندی تهیه گردید. نتایج نشان داد که در سطح زمین سامانه های کم فشار مستقر بر ایران که با کم فشارهای عربستان یا سودان غالبا بصورت ادغامی شکل می گیرند و سامانه های پرفشار اطرافشان به ویژه پرفشار سیبری و در سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال ناوه گسترده از مدیترانه تا ایران و بندال های امگا، بریده کم ارتفاع و رکس الگوهای غالب می باشد. نقشه های پهنه بندی نشان می دهد، بارش ۳ آوریل ۲۰۰۲ و ۸ آوریل ۲۰۲۰، که تمرکز آنها بر نوار غربی و ارتفاعات حوضه می باشد سبب فرسایش ارتفاعات و ایجاد سیلاب در پایکوهها و نواحی کم ارتفاع دشت می گردند. بارشهایی مانند بارش ۸ مارس ۲۰۱۹ که بیشترین تمرکز آنها در نواحی مرکزی می باشد، گرچه به واسطه شیب کم، سریعتر به آبهای زیرزمینی می پیوندد و توان فرسایندگی کمی دارند اما برای ایجاد آبگرفتگی توان بالایی دارند.

کلیدواژه ها:

حوضه دشت کاشان ، بارش فرین ، واکاوی همدید ، بندال ها ، تحلیل فضایی