زائوم در غزلیات شمس

زائوم یا فراخرد از مباحث نوینی است که در تحلیل فرمالیستی، به مطالعه و بررسی متون می­پردازد.از مهم ترین ویژگی­های زائوم این است که مانند سایر واژه­های زبان دچار خودکار شدگی و روزمرگی نمی­شود و همیشه می­تواند به خوبی عهده­دار وظیفه خود باشد، یعنی با برانگیختن احساس و عاطفه به کمک موسیقی بشتابد و جای معنی را پر کند. بسیاری از کلمات در غزلیات مولوی وظیفه اصلی خود را که در نزد شاعران دیگر محدود به ابزار انتقال معنی است، فرو می­نهند و غایتی فراتر از خرد معمولی می­یابند.این مقاله به بررسی و تحلیل مصادیق زائوم و نقش آن در غزلیات مولوی پرداخته­است. مهم ترین دستاوردهای این مقاله به کارگیری نظریه فرمالیستی زائوم در زمینه غزلیات شمس و شیوه­های استفاده هنری مولوی از این نظریه است. مطالعه نشان می­دهد، مولوی با هنرمندی خاص خود اصوات زبان را در خدمت موسیقی کلام می­گیرد و واژه­های جدیدی خلق می­کند یا از کلمات بهره­جویی می­کند به گونه­ای که روزمرگی نداشته باشند و از این طریق احساسات و عواطف مخاطب را بر انگیزند و خواننده را مسحور خود نمایند.

کلیدواژه ها:

Zaum' ، rhythm ، shams lyric poem ، Trans rational ، formalism ، زائوم ، دیوان شمس ، صورتگرایان ، فراخرد