کارکردهای عرفانی تلمیحات و اقتباس های قرآنی سلطان ولد در عرصه غزل

بهاءالدین سلطان­ ولد یکی از عرفای اندیشمند و از اقطاب طریقه مولویه محسوب می­ شود که توانست با تشریح و تبیین کلام پدرش مولانا و همچنین انتظام سلسله مولویه، از مکتب فکری خداوندگار محافظت کند و موجبات گسترش آن ­را فراهم نماید. وی نه تنها شارح اندیشه مولوی است، بلکه در عرصه عرفان به تجارب نابی دست یافته که در آثارش تبلوری خاص دارد.  غور در آثار او بیانگر این حقیقت است که وی تاثیر شگرفی از قرآن کریم پذیرفته است. سلطان­ ولد خود را مفسر قرآن می­ داند و معتقد است به علت سلوک عملی در راه حق و ادراک مرتبه فنای فی الله و قدم گذاشتن بر آستان بقای الهی می­ تواند از غوامض ودایع الهی پرده بردارد و معانی بکر آیات قرآن را آشکارسازد. وی حتی در عرصه غزل­سرایی نیز گفتمانی قرآنی دارد و بسیاری از دقایق عرفانی و دینی را با اتکا به کلام وحی تفسیر و تشریح می­ کند. نگارندگان در این جستارکه مبتنی بر مطالعات کتابخانه ­ای و با  شیوه توصیفی- تحلیلی است، کارکردهای عرفانی تلمیحات و اقتباس های قرآنی سلطان­ ولد را در عرصه غزل بررسی می­ کنند. نتیجه این پژوهش ما را به این نکته رهنمون می­ شود که استفاده از آیات وحی در غزلیات سلطان­ ولد بسامد بالایی دارد و ولد از آنها همسو با منظومه فکری و معرفتی خود بهره می­ گیرد و گاهی به تاویلشان می­ پردازد. وی از حکایات پیامبران نیز برای تبیین اصول و مبانی سلوک عرفانی استفاده می­ کند و در بسیاری از موارد، خود را با انبیای عظام مقایسه می­ کند و حوادث زمان آنها را با حوادث زمان خود وفق می­ دهد.

کلیدواژه ها:

غزلیات سلطان ولد ، قرآن ، تلمیح ، اقتباس ، کارکرد عرفانی