اثر جهت خاک ورزی و موقعیت شیب بر برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک و پایداری خاکدانه ها

خاک ورزی یکی از عملیات مهم برای تولید محصولات کشاورزی است. زیر کشت بردن و انجام خاک ورزی موازی در اراضی شیب دار سبب افزایش هدررفت، کاهش پایداری خاکدانه ها و کاهش ماده آلی خاک می شود. در این پژوهش اثر جهت خاک ورزی، جهت و موقعیت شیب بر برخی از ویژگی های فیزیکی، شیمیایی خاک و نمایه­های پایداری خاکدانه بررسی شد. به این منظور از منطقه ای واقع در ایستگاه تحقیقات حفاظت خاک و آب کوهین که تحت خاک ورزی عمود بر جهت شیب بود و همچنین از منطقه هم جوار خارج از ایستگاه که تحت خاک ورزی موازی با جهت شیب بود، نمونه برداری صورت گرفت. منطقه به صورت یک دره کم عمق با دونمای شمالی و جنوبی بود. نمونه برداری برای هر جهت از سه موقعیت بالا، میانه و پایین شیب در دو عمق و با سه تکرار انجام گرفت (۷۲ نمونه). تجزیه وتحلیل اطلاعات بر پایه­ی طرح آشیانه ای انجام شد. نتایج نشان داد که بیش­تر ویژگی­های اندازه­گیری شده تاثیرپذیری بالایی از جهت خاک­ورزی داشته­اند و خاک­ورزی موازی سبب کاهش کیفیت خاک شده است. همچنین نتایج نشان داد که جهت و موقعیت شیب تنها بر شاخص پایداری خاکدانه اثر گذاشته است، درحالی که خاک ورزی روی هر چهار نمایه پایداری خاکدانه مورد بررسی اثر معنی داری گذاشته است. در خاک ورزی عمود بر شیب میزان ماده آلی دلیل عمده بیش تر شدن پایداری خاکدانه ها است. جهت و موقعیت شیب و مدیریت زراعی اثرات بسیار پیچیده­ای بر ویژگی­های خاک در عمق­های مختلف دارند. نتایج نشان داد که کلیه منابع تغییرات شامل جهت، موقعیت شیب و عمق خاک بر روی شاخص پایداری خاکدانه تاثیر معنی­داری دارند.

کلیدواژه ها:

fractal dimension ، organic matter ، Mean weighted diameter ، Geometric mean diameter