مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری با روان درمانی بین فردی در کاهش افسردگی غیربالینی زنان باردار

تعداد زیادی از زنان در طول سال­های زایمان گرفتار تجربه افسردگی می­شوند و این موضوع بر اسطوره بهزیستی بی­قید و شرط دوران بارداری خط بطلان می­کشد. میزان شیوع افسردگی دوران بارداری در طول سه ماهه نخست تقریبا ۴/۷%، در طول سه ماهه دوم ۸/۱۲%، و سرانجام در سه ماهه سوم در ۱۲% است. درمان­های دارویی و غیردارویی مختلفی ارائه شده­اند که در این میان مقبولیت کلی داروی ضدافسردگی در بین این گروه­ها پایین است. مطالعات مختلف CBT و IPT را توصیه کرده­اند که در این پژوهش اثربخشی این دو روش مقایسه شدند. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زنان باردار مراجعه­کننده به مرکز تحقیقات بهداشت باروری ولیعصر (عج) در فاصله ماه­های فروردین، اردیبهشت و خرداد سال ۱۳۹۲بودند. به منظور انتخاب نمونه، از روش نمونه­گیری در دسترس استفاده شد. در مرحله بعد تعداد ۲۴ نفر از این مجموعه به صورت نمونه­گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه ۱۲ نفره (گروه CBT و گروه IPT) بصورت تصادفی جایگزین شدند. جهت جمع­آوری اطلاعات از پرسشنامه مشخصات دموگرافیک و پرسشنامه افسردگی بک (BDI) استفاده شد. روایی و پایایی این پرسشنامه در مطالعات متعدد به اثبات رسیده است. از هر دو گروه پیش­آزمون (BDI) به عمل آمد و سپس CBT در طی ۸ جلسه و IPT در ۸ جلسه به صورت هفتگی اجرا شد و نهایتا پس­آزمون گرفته شد. برای تحلیل نتایج از آزمون آماری ANCOVA استفاده شد. نتایج نشان داد که مقدار F محاسبه شده برای تاثیر گروه­ها (۴۲/۱۴=F) از مقدار F بحرانی در سطح معنی­داری ۰۵/۰ بزرگ­تر است. بنابراین به خاطر کمتر بودن میانگین پس­آزمون گروه CBT نسبت به گروه IPT می­توان نتیجه گرفت که قرار گرفتن آزمودنی­ها در گروه CBT موجب کاهش بیشتر نمره­های آنها در پس آزمون افسردگی شده است. این مطالعه و مرور نتایج مطالعات دیگر نشان می­دهد که در مجموع CBT از IPT برای زنان باردار افسرده بهتر است. باساختار بودن، کوتاه­مدت بودن، عینی بودن، انطباق­پذیری بالا داشتن با نمونه­های مختلف درمانی و آموزشی، تکلیف­مدار بودن، و افزایش سهم کنترل فرد بر نوسانات خلقی خود از جمله عواملی هستند که درمان شناختی رفتاری را به روان­درمانی بین فردی ترجیح می­دهند[۱]. [۱] این پژوهش از مساعدت­های معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران در فراهم ساختن آزمودنی­ها و مقدمات پژوهش برخوردار گشت که از تمامی کمک­هایشان تشکر و قدردانی می­شود. از مسئولان مرکز تحقیقات بهداشت باروری ولیعصر (عج) مخصوصا سرکار خانم حق­اللهی و نیز از خانم­های بارداری که در جلسات شرکت کردند تشکر و قدردانی می­شود.

کلیدواژه ها:

درمان شناختی رفتاری ، روان درمانی بین فردی ، افسردگی ، بارداری