تحلیل سینوپتیکی بارش‎های شدید در استان اصفهان

به‎منظور تعیین الگوی همدیدی بارش های شدید در استان اصفهان، از آمار بارش ۴۴ ایستگاه سینوپتیک، کلیماتولوژی و باران‎سنجی استفاده شد. با استخراج داده های بارش در دوره‎ی آماری بیست‎ساله (۲۰۰۵-۱۹۸۶)، بارش های شدید در هر یک از ایستگاه‎ها دریافت شد. با توجه به‎گستردگی و تفاوت موقعیت بین شرق و غرب این استان، ملاک بارش شدید، بیشترین بارشی بوده که در طول این دوره‎ی آماری در هر ایستگاه رخ داده است. برای تعیین الگوی همدیدی این بارش ها، داده های فشار، نم ویژه، مولفه‎ی باد مداری (u)، مولفه‎ی باد نصف‎النهاری(v) و سرعت قائم، در ترازهای متفاوت به‎صورت شش ساعته و روزانه، از دو روز پیش از بارش از NCEP/NCAR به‎دست آمد. یافته ها نشان می دهد، الگوی ادغامی کم فشار مدیترانه و سودانی موجب بارش ‎های شدید در سطح استان اصفهان می شود. این الگو، همراه افت شدید فشار در مرکز ایران و فرارفت تاوایی مثبت و حداکثر سرعت قائم منفی در نیمه‎ی غربی ایران است، بارش های شدید را در مرکز و شرق استان، سامانه های سودانی ایجاد می‎کنند که به‎ترتیب از روی خوزستان و بوشهر وارد ایران شده اند. در این الگوها، پرفشار روی دریای مدیترانه و زبانه های پرفشار روی جنوب‎شرق ایران و شرق عربستان و همراهی آن با منطقه‎ی همگرایی تراز فوقانی جو و افزایش فشار و فرارفت تاوایی منفی در تراز دریا، نقش مهمی در تقویت و تعیین مسیر این الگوها دارند. الگوی ادغامی کم فشار سودانی و مدیترانه ای روی شرق دریای مدیترانه، موجب ایجاد بارش های شدید در غرب استان می‎شود. یافته ها بیانگر آن است که استقرار مرکز فرارفت تاوایی مثبت در شمال‎شرق عربستان و روی خلیج فارس در تراز سطح دریا و در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال، از عوامل اصلی به‎وجود آوردنده بارش شدید در همه الگوها همدیدی به‎شمار می‎رود.

کلیدواژه ها:

استان اصفهان ، الگوی همدیدی ، بارش شدید ، سرعت قائم ، فرارفت تاوایی