ارزیابی اثر خشکسالی هواشناسی بر عملکرد پوشش گیاهی در طرح های کنترل فرسایش با استفاده از تصاویر ماهواره لندست

در این تحقیق عملکرد عملیات بیابان­ زدایی با گونه­ های تاغ، اشنان، قره ­داغ، آتریپلکس و گیاهان یک ساله در یکی از کانون­ های بحرانی فرسایش بادی شمال شرق کشور در شهرستان گناباد برای شدت­ های مختلف خشکسالی تعیین شده با شاخص RDI در ماه­ های اسفند، فروردین و اردیبهشت سال­ های ۱۳۸۲ تا ۱۴۰۰ مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور با استفاده از تصاویر ماهواره لندست و پردازش تبدیل داده ­ها، شاخص ­های گیاهی NDVI، TDVI، SAVI و EVI در هر یک از محدوده ­های تحت عملیات برای ماه ­های مورد مطالعه در نرم­ افزار ENVI ۵.۳ محاسبه شد. سپس مقادیر این شاخص ­ها در وضعیت­ های مختلف شدت خشکسالی، مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل در تمامی شاخص ­ها، محدوده پوشش اشنان در وضعیت­ خشکسالی خیلی خشک و با ­بیش­ترین مقادیر ۰/۳۴۱ در شاخص EVI از وضعیت بهتری نسبت به سایر محدوده­ ها برخوردار بود. اما در شدت­ های خشکسالی متوسط و ملایم، محدوده تاغ با ­بیش­ترین مقدار ۰/۴۵۶ در شاخص TDVI از وضعیت بهتری برخوردار بود. در اسفند شاخص SAVI، در فروردین شاخص TDVI و در اردیبهشت دو شاخص TDVI و EVI توانایی بهتری برای تشخیص پوشش گیاهی داشتند. بین سه وضعیت خیلی خشک، خشکی متوسط و خشکی ملایم، آزمون کروسکال - والیس نشان داد در اسفند شاخص TDVI در سطح ۵ درصد و شاخص SAVI در سطح یک درصد و در فروردین شاخص ­های NDVI و SAVI در سطح یک درصد و شاخص EVI در سطح ۵ درصد دارای تفاوت معنی­ دار بوده ­اند. در اردیبهشت آزمون من - ویتنی نشان داد فقط شاخص SAVI در سطح یک درصد بین دو وضعیت خشکی متوسط و ملایم دارای تفاوت معنی­ دار بوده است. بر این اساس تمامی شاخص­ ها تغییرات پوشش گیاهی را در اثر شدت خشکسالی نشان دادند اما تفاوت معنی­ داری بین محدوده ­های پوشش گیاهی به دلیل مقاومت این گونه ­ها به خشکسالی نشان داده نشد بلکه تفاوت بین وضعیت­ های شدت خشکسالی معنی­ دار بود.

کلیدواژه ها:

بیابان ، بیابان زدایی ، فرسایش بادی ، منابع طبیعی