بررسی فرایند خروج و جایگاه فرود بندهای موصولی تحدیدی در زبان فارسی

هدف اصلی مقاله پیش رو، بررسی داده های زبان فارسی به منظور تبیین فرایند خروج بندهای موصولی و انفصال آنها از هسته اسمی توصیف شونده شان است. برای نیل به این هدف، ابتدا بندهای موصولی به دو گونه تحدیدی و غیرتحدیدی تقسیم می شوند. به دلیل گستردگی حوزه پژوهش، مقاله حاضر تنها فرایند خروج گونه تحدیدی را مورد بررسی قرار می دهد. شواهد حاکی از آن است که بند موصولی تحدیدی پس از خروج از کنار هسته اسمی خود به جایگاه پسافعلی حرکت می کند و از آنجا که در زبان فارسی، فعل از درون گروه فعلی به گروه زمان یا نمود حرکت می کند، بند موصولی نیز ناگزیر باید به جایگاهی بالاتر از گروه زمان یا خود گروه زمان متصل شود تا از نظر ترتیب خطی پس از آن واقع شود. در مقاله حاضر برای اثبات جایگاه اتصال این دسته از بندها، دو استدلال نحوی مطرح شده است. استدلال اول بر اساس جایگاه اتصال فراقیدها و امکان افزودگی بند موصولی پیش و یا پس از آن ها است. استدلال دوم بر اساس فرایند کافت است. به صورت دقیق تر، گاهی فرایند کافت بند موصولی را که پیشتر به گروه زمان افزوده شده حذف می کند و این مسئله موجب تولید اشتقاق های بدساخت می شود. در نهایت جایگاه اتصال بندهای موصولی تحدیدی فاعلی و مفعولی پس از جابجایی، گروه زمان در نظر گرفته می شود و مشخصه قوی [uC*] موجود بر روی هسته زمان که به صورت اختیاری از برشماری انتخاب می شود به عنوان انگیزه این حرکت معرفی می گردد. مسئله دیگری که در خلال پژوهش حاضر به آن پرداخته خواهد شد، جایگاه بندهای متممی در زبان فارسی است. نگارندگان شاخص ثانویه گروه زمان را میزبان این حرکت می دانند تا بدینوسیله یک همگونی و تقارن میان این دسته از موضوع های درونی با مفعول های "رایی" زبان فارسی حاصل شود. در نهایت نیز پس گذاری اجباری بندهای موصولی با جملات دارای فعل ربطی "بودن" را ناشی از وجود اجباری مشخصه قوی [uC*] بر روی هسته زمان جملات پایه دارای بند موصولی در نظر می گیریم.

کلیدواژه ها:

بند موصولی ، بند متممی ، جابجایی ، گروه زمان ، پس گذاری