تحلیل تغییرپذیری زمانی ازن سطحی اندازه گیری شده در ایستگاه موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

ازن سطحی یک آلاینده ثانویه است که عمدتا از واکنش های نورشیمیایی دیگر عناصر در جو تشکیل می شود. میدان های هواشناختی متعددی نیز در تغییرپذیری و انتقال این آلاینده موثر هستند. تمامی این عوامل منجر به تغییرپذیری ازن­سطحی در مقیاس های زمانی متفاوت می­شود که در این پژوهش سعی شده است با استفاده از تکنیک کلمگرو-زوربنکو (KZ) به بررسی تغییرات آن پرداخته شود. بدین­منظور، سری­زمانی ازن­سطحی اندازه­گیری شده در ایستگاه موسسه ژئوفیزیک در چهار سال متفاوت به­کار گرفته شد. این داده­ها پس از انجام کنترل کیفی با استفاده از تکنیک KZ به پنج مولفه طیفی درون­روزانه، روزانه، همدیدی، فصلی و روند بلندمدت تفکیک شد. در ادامه تغییرات هر یک از این مولفه­ها مورد ارزیابی قرار گرفت و از بین آنها موثرترین مولفه در این ایستگاه معرفی شد. نتایج نشان می­دهد بیش از نیمی از تغییرپذیری ازن­سطحی ناشی از نوسانات مولفه روزانه است، درحالیکه مولفه درون­روزانه و همدیدی حدود پنج­ درصد از این تغییرات را تشکیل می­دهند. اگرچه مولفه همدیدی مشارکت کمی در تغییرپذیری کل دارد، این مولفه قادر به تشدید تغییرات دیگر مولفه­ها از جمله مولفه روزانه است. از دیگر نتایج به­دست آمده در این پژوهش، تغییرات کاهشی مولفه روند بلندمدت از سال ۲۰۰۸-۲۰۰۷ تا ۲۰۲۰-۲۰۱۹ می­باشد.

کلیدواژه ها:

ازن سطحی ، تحلیل مقیاس زمانی ، فیلتر KZ ، مولفه طیفی