بررسی نقش گسل خشکرود بر رفتار هیدروژئولوژیکی آبخوان دشت زرندیه ساوه

بهره برداری صحیح از منابع آب زیرزمینی در هر ناحیه مستلزم شناخت ویژگی ها و ساختارهای زمین شناسی و آب شناسی آن ناحیه است. ساختارهای تکتونیکی، به ویژه گسل ها، تاثیر عمده ای بر وضعیت فراوانی و کیفیت منابع آب زیرزمینی دارند. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر گسل خشکرود بر ویژگی های هیدروژئولوژیکی آبخوان دشت زرندیه ساوه است. این آبخوان با مساحت ۱۲۱۹ کیلومترمربع در شمال استان مرکزی واقع شده است. گسل نرمال خشکرود با امتداد غربی - شرقی آبخوان را به دونیمه شمالی و جنوبی تفکیک کرده است. در این تحقیق، هندسه آبخوان و تغییرات پارامترهای هیدروژئولوژیکی آبخوان در طرفین خط گسل خشکرود، با استفاده از داده های دوره آماری ۲۱ساله (۱۳۶۹ تا ۱۳۹۰) و با به کارگیری نرم افزار ArcGIS ۹.۳ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین ضخامت آبرفت با مقدار بیش از ۲۵۰ متر و حداکثر مقاومت عرضی الکتریکی برابر با ۶۰۰۰ اهم مترمربع، در مرکز بلوک شمالی، در غرب روستای رحمت آباد و مناطقی با کمترین ضخامت های آبرفت با مقدار کمتر از ۵۰ متر و کمترین مقدار مقاومت عرضی الکتریکی برابر با ۵۰۰ اهم مترمربع، در حاشیه های آبخوان، واقع بر بلوک جنوبی است که بیانگر تاثیر مستقیم گسل خشکرود بر هندسه آبخوان هست. در محدوده غربی گسل، از ابتدای محل ورود گسل به آبخوان تا حوالی شهر خشکرود به طول ۲۳ کیلومتر، باتوجه به عدم وجود جریان عرضی از گسل و موازی بودن جهت جریان با خط گسل، عدم شباهت روند افت سطح آب در پیزومترهای مقابل و طرفین گسل در سری زمانی ۴۸ماهه (۱۳۸۷ تا ۱۳۹۰) و عدم شباهت نقشه پراکندگی غلظت پارامترهای هیدروشیمیایی آب نمونه برداری شده در شهریور ۱۳۹۰ در طرفین گسل، نشان می دهد در قسمت غربی آبخوان،گسل به عنوان یک سد هیدرولیکی عمل کرده و ارتباط دو طرف شمالی و جنوبی را قطع می کند و در حالی که در سایر قسمت های امتداد گسل، از شهر خشکرود به سمت شرق دشت، ارتباط برقرار است.

کلیدواژه ها:

آبخوان ، گسل خشکرود ، سد هیدرولیکی ، دشت زرندیه ساوه