رشد، فتوسنتز و عملکرد ذرت در پاسخ به تلقیح با قارچ میکوریزا و باکتری های آزادزی تثبیت کننده نیتروژن در نظام های زراعی رایج و اکولوژیک

به منظور بررسی تاثیر قارچ میکوریزا و باکتری های آزادزی تثبیت کننده نیتروژن بر ویژگیهای رشد و سرعت فتوسنتز ذرت در نظام های زراعی رایج و اکولوژیک، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۸۵-۱۳۸۴ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. کرتهای اصلی، چهار نظام زراعی مختلف کشت ذرت شامل: ۱- نظام رایج با نهاده زیاد، ۲- نظام رایج با نهاده متوسط، ۳- نظام رایج با نهاده کم و ۴- نظام اکولوژیک، و کرتهای فرعی شامل: ۱- تلقیح با قارچ میکوریزا (Glomus intraradices)، ۲- تلقیح با مخلوط باکتری های آزوسپیریلوم (Azospirillum brasilense) و ازوتوباکتر(Azotobacter paspali)، ۳- تلقیح با مخلوط قارچ میکوریزا و باکتری های آزوسپیریلوم و ازوتوباکتر و ۴- شاهد (بدون تلقیح) بود. در هر کرت آزمایشی، سرعت فتوسنتز برگ، شاخص سطح برگ، تولید ماده خشک، عملکرد دانه و نیز شاخص کلروفیل(SPAD) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تاثیر انواع میکروارگانیسم بر سرعت فتوسنتز گیاه ذرت معنی دار بود، به طوری که بیشترین سرعت فتوسنتز در تلقیح توام قارچ و باکتری حاصل شد. اثر تلقیح با نواع میکروارگانیسم بر ماده خشک تولیدی ذرت معنی دار بود به طوری که تلقیح توام قارچ و باکتری بیشترین مقدار ماده خشک را تولید کرد. اثر نظام های زراعی بر عملکرد دانه معنی دار بود و نظام متوسط نهاده با نظام پرنهاده از این نظر اختلاف معنی داری با یکدیگر داشتند ولی بین نظام های پرنهاده، کم نهاده و اکولوژیک تفاوت معنی داری وجود نداشت. عدد کلروفیل متر ذرت تحت تاثیر انواع میکروارگانیسم قرار گرفت، به طوری که تلقیح توام قارچ و باکتری بیشترین میزان عدد کلروفیل متر را به خود اختصاص داد. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که ترکیب نظام های کم نهاده و اکولوژیک و تلقیح توام میکوریزا و باکتری های آزادزی تثبیت کننده نیتروژن، می تواند جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی و نظام های پرنهاده باشد. واژه های کلیدی: ذرت، فتوسنتز، میکوریزا، ازوتوباکتر، آزوسپیریلوم، نظام زراعی رایج، نظام زراعی اکولوژیک.