تاثیر قارچ اندوفیت Piriformospora indica بر برخی خصوصیات جو (Hordeum vulgare L.) در شرایط تنش خشکی

اندوفیت های میکروبی که از مهمترین میکروارگانیسم های خاک محسوب می شوند با ایجاد تغییرات ژنتیکی، فیزیولوژیکی و اکولوژیکی در گیاهان میزبان خود، عملکرد آنها را در واحد سطح افزایش می دهند و امکان توسعه کشت آنها در خاک های شور، خشک یا اقلیم هایی با تنش های غیر زیستی و زیستی را فراهم می آورند. قارچ اندوفیت Piriformospora indica دارای خاصیت برانگیختگی رشد گیاه و افزایش مقاومت آن به تنش های محیطی از جمله خشکی، شوری و نیز بیماری های گیاهی می باشد. این پژوهش به بررسی توان قارچ اندوفیت P. indica در بهبود رشد و افزایش مقاومت گیاه جو (Hordeum vulgare L.) به تنش خشکی می پردازد. بدین منظور، در سال ۱۳۸۹، آزمایش گلخانه ای در گلخانه پژوهشکده بیوتکنولوژی اصفهان در قالب طرح کاملا تصادفی (آزمایش فاکتوریل) با دو فاکتور شامل دو سطح قارچ (تلقیح و عدم تلقیح) و سه سطح خشکی (ظرفیت زراعی (F.C.)، ۵۰ درصد ظرفیت زراعی و ۲۵ درصد ظرفیت زراعی) با چهار تکرار انجام گرفت. نتایج حاصله نشان داد که قارچ P. indica سبب افزایش زیست توده اندام های هوایی و ریشه گیاهان تلقیح شده نسبت به گیاهان شاهد بود، بطوریکه وزن خشک اندام هوایی و ریشه در گیاهان تلقیح شده نسبت به شاهد به ترتیب ۳۹ و ۴۶ درصد افزایش نشان داد. همچنین در شرایط تنش محتوای نسبی آب گیاهان تلقیح شده بالاتر بود. علاوه بر فعالیت تحریک کنندگی رشد گیاه توسط قارچ نتایج حاکی از نقش موثر این قارچ در بهبود خصوصیات گیاه جو تجت شرایط تنش خشکی خصوصا در سطح F.C.۲۵ درصد دلالت دارد. با توجه به این نتایج و نیز امکان کشت این قارچ در محیط کشت مصنوعی و بدون حضور میزبان، به نظر می رسد که امکان استفاده از این قارچ به عنوان عامل محرک رشد گیاه در تولید کود بیولوژیک برای انواع گیاهان زراعی وجود دارد و این قارچ می تواند نقش مهمی در نیل به کشاورزی پایدار ایفاء نماید. همچنین با توجه به شرایط اقلیمی کشور ایران استفاده از این قارچ برای بهبود رشد و عملکرد گیاهانی نظیر جو، گندم و غیره تحت شرایط خشکی می تواند سودمند واقع شود.

کلیدواژه ها:

تلقیح ، تنش های محیطی ، قارچ های میکوریزی ، کشاورزی پایدار