اثر مصرف بهینه نیتروژن در کاهش اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه برخی ژنوتیپ های گندم نان دیم
محل انتشار: مجله به زراعی نهال و بذر، دوره: 30، شماره: 2
سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 65
فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_SPPJ-30-2_004
تاریخ نمایه سازی: 15 آبان 1402
چکیده مقاله:
این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت کرت های دو بار خرد شده با دو زمان مصرف (کل نیتروژن در پائیز و ۲/۳ در پائیز و ۱/۳ در بهار) در چهار سطح نیتروژن (صفر، ۳۰، ۶۰ و ۹۰ کیلوگرم در هکتار) روی هفت ژنوتیپ گندم دیم در سه تکرار در سال زراعی ۹۰-۱۳۸۹ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به اجرا درآمد. صفات مختلف گیاهی مرتبط با تنش خشکی و تنش نیتروژن اندازه گیری شد. نتایج نشان داد شاخص حساسیت به تنش خشکی (SSI) مناسب ترین شاخص برای بررسی ارتباط بین تنش خشکی و مدیریت نیتروژن بود. بر اساس این شاخص مصرف ۳۰، ۶۰ و ۹۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار توانست شدت تنش خشکی را به ترتیب ۵۵، ۸۸ و ۶۴% کاهش دهد که این نسبت ها معادل با افزایش به ترتیب ۸۱۰، ۱۳۶۲ و ۹۴۲ کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه بود. در محدوده مصرف بهینه اقتصادی نیتروژن (۰ = ND) شاخص حساسیت تنش خشکی به کمینه مقدار خود رسید ولی در مقادیر بالاتر (۰< ND) و پائین تر (۰> ND) از آن افزایش یافت، به طوری که در محدوده پائین تر ۴/۵ برابر محدوده بالاتر بود. با کاهش هر ۱۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار از مصرف بهینه اقتصادی نیتروژن، شاخص SSI، افزایش۰/۱۵ افزایش و عملکرد دانه ۱۷۱ کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. نتایج نشان داد، برای تولید عملکردهای بیش از ۲۵۰۰ کیلوگرم در هکتار تیمار N۶۰ و برای عملکردهای پائین تر از ۱۹۰۰ کیلوگرم در هکتار تیمار N۳۰ مورد نیاز بود که برای محدوده ۰> ND مصرف تقسیطی و برای ND>۰ مصرف پائیزی مناسب بود. در محدوده مصرف بهینه اقتصادی نیتروژن (ND=۰) زمان مصرف نیتروژن تاثیر معنی داری نداشت. شاخص میانگین حسابی (MP) چهار ژنوتیپ رصد، Cereal۴، آذر ۲ و اوحدی و شاخص SSI سه ژنوتیپ Cereal۴, Cereal۲ و رصد را متحمل ترین ژنوتیپ ها شناسایی کردند. در حالی که برای کاهش اثر تنش خشکی از طریق مصرف بهینه نیتروژن، ژنوتیپ های Cereal۴، Cereal۲ و رصد مناسب ترین ژنوتیپ ها شناخته شدند. نتایج این پژوهش نشان داد علاوه بر این که بین تنش خشکی و مدیریت مصرف نیتروژن اثر متقابل وجود دارد، با مدیریت بهینه مصرف نیتروژن نیز می توان شدت اثر تنش خشکی بر عملکرد گندم دیم را کاهش داد.
کلیدواژه ها: