خاتونی۹۳، رقم جدید خربزه برای کشت در مناطق گرم و معتدل

خربزه خاتونی یکی از مهم ترین ارقام خربزه در استان خراسان رضوی است کهبیشترین سطح زیر کشت خربزه استان را شامل می شود. غیر یکنواختی و تنوع به دلیل دگرگشنی بالا (۸۵ تا ۹۵ درصد) و کشت در سال های طولانی و پراکندگی صفات در داخل جمعیت خربزه خاتونی و در نتیجه پایین بودن عملکرد محصول از مهم ترین مشکلات این جمعیت خربزه می باشد. برای بهبود صفات در این جمعیت از روش اصلاحی گزینش بوته به ردیف استفاده شد. با رسیدن میوه ها در سال اول (۱۳۷۸) ده درصد بوته های مطلوب از هر کرت انتخاب گردیدند. سلامت بوته و میوه، تعداد میوه در بوته مناسب، متوسط وزن میوه مطلوب، شکل و رنگ مناسب میوه و شیرینی میوه از شاخص های انتخاب بودند. میوه های انتخابی جداگانه بذر گیری و شماره گذاری شدند. در سال دوم (۱۳۷۹) نیمی از بذر هر کدام از شماره ها در انبار نگهداری و نیمی دیگر در یک ردیف به طول ۲۰ متر کشت شدند تا علاوه بر بررسی صفات، با یکدیگر نیز مورد مقایسه قرار گیرند. پس از انتخاب شماره های برتر در پایان سال دوم، بذرآنها از انبار خارج و مخلوط گردید تا در سال بعد کشت شود. در سال سوم (۱۳۸۰) بذرها مشابه سال اول کشت شده و انتخاب بر اساس صفات مورد نظر صورت گرفت. در سال چهارم (۱۳۸۱) نیز مشابه سال دوم بذرها در یک ردیف کشت شدند و بذرهای ردیف های انتخابی در انبار مخلوط شدند. در پایان سال پنجم (۱۳۸۲) جمعیت اصلاح شده با جمعیت اولیه با استفاده از آزمون t مقایسه شد. روش انتخابی باعث بهبود صفات مانند متوسط وزن میوه (۶۶/۴۶ درصد)، تعداد میوه در بوته (۴۵/۴۵ درصد)، درصد قند (۳۳/۸ درصد) و عملکرد (۶۰ درصد) شد. جمعیت های اصلاح شده خربزه خالص شده در یک آزمایش طی سال های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ با یکدیگر و نیز با جمعیت اولیه (مادری) مقایسه شدند. آزمایشات تحقیقی - ترویجی در سال ۱۳۹۱ نشان دادکه جمعیت اصلاح شده با میانگین عملکرد ۴۵/۲۷ تن نسبت به جمعیت محلی با عملکرد ۱۴/۲۰ تن در هکتار برتری بالایی دارد.

کلیدواژه ها:

انتخاب توده ای ، جمعیت محلی و خربزه