بررسی عملکرد، اجزای عملکرد و نسبت برابری زمین در کشت مخلوط جایگزینی رازیانه (Foeniculum vulgar Mill.) و ماش (Vigna radiata L. Wilczek)

به منظور بررسی تاثیر نسبت­های جایگزینی کشت مخلوط گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgar Mill.) با ماش (Vigna radiata L. Wilczek) بر برخی خصوصیات کمی و کیفی این دو گیاه، آزمایشی در سال زراعی ۹۴-۱۳۹۳ در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: ۲۵ درصد ماش + ۷۵ درصد رازیانه، ۵۰ درصد ماش + ۵۰ درصد رازیانه، ۷۵ درصد ماش + ۲۵ درصد رازیانه و کشت خالص دو گیاه بود. نتایج نشان داد که اثر نسبت­های کشت مخلوط رازیانه با ماش بر تمامی صفات مورد مطالعه معنی­دار بود. بالاترین عملکرد دانه، زیست توده و اسانس رازیانه برای کشت خالص به ترتیب با ۴/۱۴۶۰، ۴/۱۲۲۸۶ و ۴/۵۰ کیلوگرم در هکتار و کمترین مقادیر برای تیمار ۲۵ درصد رازیانه + ۷۵ درصد ماش به ترتیب با ۲/۲۶۳، ۳/۵۸۴۳ و ۱/۸ کیلوگرم در هکتار مشاهده گردید. همچنین، بالاترین عملکرد دانه و زیست توده ماش برای کشت خالص به ترتیب با ۱/۲۱۶۷ و ۵/۸۹۰۰ کیلوگرم در هکتار و کمترین مقادیر برای تیمار ۲۵ درصد رازیانه + ۷۵ درصد ماش به ترتیب با ۵/۷۴۰ و ۵/۲۵۴۰ کیلوگرم در هکتار مشاهده گردید. نتایج نشان داد که تیمارهای کشت مخلوط از نظر نسبت برابری زمین کل، اختلاف معنی­داری را با هم نشان ندادند. بیشترین مقدار نسبت برابری زمین کلی (۰۷/۱) از الگوی کشت مخلوط ۵۰ درصد ماش + ۵۰ درصد رازیانه و کمترین مقدار (۹۱/۰) از الگوی کشت مخلوط ۲۵ درصد ماش + ۷۵ درصد رازیانه به­دست آمد. به طور کلی، افزایش درصد حضور هر دو گیاه تا ۷۵ درصد باعث افزایش عملکرد بیولوژیکی و دانه شد و افزایش بیش از این میزان، به دلیل افزایش رقابت درون گونه­ای بر سر جذب منابع محیطی کاهش این صفات را موجب گردید.

کلیدواژه ها:

تثبیت زیستی نیتروژن ، عملکرد اسانس ، عملکرد دانه ، گیاه دارویی