ارزیابی توان بوم شناختی تکثیر و پرورش ماهیان سردآبی با هدف تقلیل پیامدهای محیط زیستی: مورد مطالعه، استان همدان

زمینه و هدف: : رشد فزاینده جمعیت و نیاز روزافزون بشر به مواد غذایی و از طرفی، محدود بودن ذخایر طبیعی آب زیان، لزوم توجه به آبزی پروری پایدار را نمایان می سازد. بنابراین، با مکان یابی مناطق مستعد برای احداث کارگاه های تکثیر و پرورش ماهی و ارزیابی توان بوم شناختی آن عرصه ها می توان از تداخل کاربری های مختلف، به حداقل رساندن اثرات محیط زیستی آبزی پروری و جلوگیری از بروز اختلال در امر توسعه جلوگیری کرد. لذا، این پژوهش با هدف ارزیابی توان بوم شناختی استان همدان برای استقرار کارگاه های تکثیر و پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان (Onchorynchus mykiss) انجام شد.  مواد و روش ها: مکان یابی و ارزیابی توان بوم شناختی منطقه  با تاکید بر نیازهای زیستی ماهیان سردآبی و عوامل اقتصادی- اجتماعی در راستای دستیابی به آبزی پروری پایدار و با استفاده از نقشه های ۱:۵۰۰۰۰ چشمه ها، دبی آب، دمای آب، pH آب، شیب، مناطق حفاظت شده و آثار باستانی بر اساس مدل آبزی پروری مخدوم با استفاده از ویرایش ۹/۳ نرم افزار ArcGIS انجام یافت. یافته ها: نتایج نشان داد که به­طور تقریب ۱۴۲۰ هکتار از عرصه­های شهرستان نهاوند، ۵۷۱ هکتار از عرصه­های شهرستان رزن، ۴۷۲ هکتار از عرصه­های شهرستان بهار، ۳۱۱ هکتار از عرصه­های شهرستان همدان، ۲۶۳ هکتار از عرصه­های شهرستان ملایر، ۱۴۵ هکتار از عرصه­های شهرستان تویسرکان، ۱۲۱ هکتار از عرصه­های شهرستان اسدآباد و ۸۴ هکتار از عرصه­های شهرستان کبودرآهنگ از توان بوم شناختی برای تکثیر و پرورش ماهی قزل­آلای رنگین­کمان برخوردار بودند. نتیجه گیری: با مکان­یابی و ارزیابی توان بوم شناختی عرصه­های مستعد برای استقرار کارگاه های تکثیر و پرورش ماهیان سردآبی می­توان ضمن رفع نیازهای فزاینده غذایی جامعه، با لحاظ کردن توان سرزمین، ضمن نیل به توسعه پایدار و درخور در به حداقل رساندن آثار سوء محیط زیستی صنعت آبزی­پروری گام برداشت.

کلیدواژه ها:

Environmental stress ، Ecological potential evaluation ، Site selection ، Geographic information system ، Aquaculture ، تنش محیطی ، ارزیابی توان بوم شناختی ، مکان یابی ، سامانه اطلاعات جغرافیایی ، آبزی پروری